Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Duitsland rekent af met zijn verleden. In films als ‘Der Untergang’ en ‘Das Leben Der Anderen’ werden al enkele pijnlijke wonden blootgelegd, en ook in het op ware feiten berustende ‘Der Baader Meinhof Komplex’ wordt weinig aan de fantasie overgelaten. Aan het roer staat ditmaal geen jonge Duitse camerawolf, maar een oude rot: Uli Edel. In 1981 debuteerde hij met het rauwe ‘Christiane F.’, van een niveau dat hij sindsdien nooit meer haalde.

We schrijven 1967, de Iraanse sjah is op bezoek in Berlijn, wat niet naar de zin blijkt van een groep links georiënteerde studenten, die van de gelegenheid gebruik maken te protesteren tegen de Amerikaanse inmenging in de Vietnamoorlog. Agenten van de sjah weten het protest neer te slaan voor de ogen van de politie, die erop staat te gapen als koeien naar een voorbijrijdende trein. Als ze dan toch al tot actie overgaan, is het om de demonstranten nog een extra mep te verkopen. Dit schiet in het verkeerde keelgat bij journaliste Ulrike Meinhof, die besluit haar frustratie via haar typmachine te uiten. Zo komt ze ook in contact met Andreas Baader, met wie ze deel zal uitmaken van de Rote Armee Fraktion.

Edel zet de feiten netjes op een rij, maar nooit geeft hij blijk een uitgepuurd historisch document te ambiëren. Zelfs wie tijdens de geschiedenisles altijd zat te suffen, zal bij ‘Der Baader Meinhof Komplex’ geen seconde op de horloge turen, en wel wegens de hippe rocksoundtrack, de tijdsgeest uitstekend evocerend, het wervelende camerawerk dat bankovervallen en andere terroristische acties plots heel hip doet aanvoelen én het jachtige tempo dat het verhaal geen seconde doet stilvallen.

Dat is tegelijk ook de grootste tekortkoming van de film, want tweeënhalf uur blijkt lang niet voldoende om de wijdvertakte geschiedenis van de Baader-Meinhof-groep uit de doeken te doen. Het gaat geweldig goed vooruit, personages komen en gaan, maar zonder enige voorkennis is het ook makkelijk verloren lopen in dit universum van nergens uitgediepte personages. Zo is het nooit helemaal duidelijk hoe Edel zijn hoofdkarakters ziet. Zijn ze idealisten die werkelijk geloven dat geweld de enige optie is om hun goede zaak te promoten? Of zijn het gewoon jonge mensen in het ‘sex and drugs and rock ’n roll’-tijdperk die zich stierlijk vervelen en een drogreden verzonnen om terreur te zaaien?

De portretteringen van complexe figuren die voor altijd een zwarte bladzijde beslaan in de Duitse geschiedenisliteratuur zijn dus nogal kort door de bocht en vroegen meer uitwerking, waardoor het erg moeilijk is ten volle in het verhaal te raken. Ook Edels aanhoudend geschipper tussen een documentarisch verteld pamflet en een fascistische actiefilm houdt zijn intenties in sluiers gehuld.

‘Der Baader Meinhof Komplex’ blijft desondanks zeer hip, swingend en sexy, en dat dankt hij buiten die energieke vertelstijl aan de doorleefde vertolkingen van de puik geselecteerde cast. Duitse ster Moritz Bleibtreu schittert als Baader, die zijn ego hoger in het vaandel droeg dan de ‘nobele’ zaak waarvoor hij actie voerde, en ook Martina Gedeck zet een prima Meinhof neer. Meer een actiethriller dan een waardig staaltje historische fictie (we zien niet echt welke politieke gevolgen de groep, die tot 1998 bestond, teweeg bracht), en daar is op zich niets verkeerd mee. Of: hoe tien jaar terreur veeleer bepaald werd door haantjesgedrag en vervelingbestrijding dan door politieke overtuigingen.

Peter Janssens