Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
1941
Na thrillerklassieker ‘Jaws’ en sciencefictionparel ‘Close Encounters Of The Third Kind’ was Spielberg één van de meest veelbelovende jonge filmmakers. Een golden boy van de jaren zeventig van een kaliber zoals er maar eens in de paar jaar één opstaat. De meest bizarre carrièrezet - eigen aan elke grote regisseur - kwam er echter al vroeg in z’n loopbaan. De oorlogskomedie ‘1941’ werd nog voor de maar liefst 247 draaidagen beslaande productie afgedaan als anti-Amerikaans en een project waarmee een filmmaker alleen maar uit de gratie van pers en publiek zou kunnen vallen.
De dan 33-jarige Steven Spielberg liet het allemaal niet aan z’n hart komen. Zelfs niet toen patriot John Wayne hem hoogstpersoonlijk opbelde om ‘m ervan te overtuigen de film niet te maken. ‘1941’ wordt vandaag de dag nog altijd beschouwd als de grootste flop die de maker van iconische genreklassiekers als ‘Raiders Of The Lost Ark’, ‘Schindler’s List’ en ‘Jurassic Park’ ooit maakte, maar dertig jaar na dato is dit komediecuriosum eindelijk bij ons verkrijgbaar op dvd. Dompel je dus gerust onder in dit gekke, maar bovenal goedgeregisseerde en met gevoel voor komische timing in beeld gezette oorlogavontuur dat aan het brein van Bob Gale en Robert Zemeckis ontsproten is.
De plaats van de actie is - toevallig of niet - het mekka van de filmindustrie: Hollywood. We schrijven amper zes dagen nadat de aanval op Pearl Harbor de Amerikaanse troepen tegen de Japanners in actie heeft doen schieten. Ook in California breekt een blinde paniek uit als blijkt dat de vijand als volgende doelwit Hollywood gekozen heeft. Een Japanse onderzeeër is onderweg met als finale bestemming de Amerikaanse stad. De angst voor de nakende invasie zet een heleboel hysterische taferelen in werking en brengt de stad in een staat van paniek zoals in tijden niet meer gezien is. Iedereen - van soldaten tot huilerige meiden - is in rep en roer.
Hoewel veel films van Spielberg vaak wel een geestig randje hebben, is ‘1941’ de enige volbloedkomedie op zijn palmares. Alsof de goede man er daarna nooit meer één heeft durven maken. Anno z’n release was de kritiek op deze waanzinnige oorlogskitsch niet min, maar toch blijkt zoveel jaar later dat die niet helemaal gegrond was. Fijnzinnig en doordacht kan je de film beslist niet noemen, maar de filmvirtuoos in Spielberg speelt heel nadrukkelijk met de conventies van het screwballgenre en de deurenkomedie, wat resulteert in een zeer chaotische boel die niet altijd even grappig is, maar wel immer entertaint.
De sterkte van deze film schuilt dan ook in het feit dat alles er zo consequent over is dat je niet anders kan dan lachen. Het helpt bovendien dat olijke en eveneens stevig over de top acterende grote namen als John Belushi, Dan Aykroyd, Treat Williams, Robert Stack, Christopher Lee, Toshiro Mifune en Tim Matheson het spelletje met veel overtuiging meespelen. Akkoord, in de filmgeschiedenisannalen hoort deze prent wellicht niet thuis en al wie deze film wil afdoen als een mindere Spielberg kunnen we niet helemaal tegenspreken, maar toch blijft het een interessant experiment, dat verplichte kost is voor fans van foute jaren zeventig- en tachtig-cinema.
Extra’s (dvd): een set verwijderde scènes (zo’n kleine tien minuten) en een pak trailers en foto’s, maar het sterktepunt is een ruim anderhalf uur durende documentaire annex making of waarin o.a. Steven Spielberg en co-scenaristen John Milius, Bob Gale en Robert Zemeckis het woord krijgen. Zeer de moeite.