Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Toeval kan een grote rol spelen in een mensenleven. Sommigen houden aan een klinkende ruzie in het openbaar een lichamelijk letsel of een politie-interventie over, Katie Jarvis kreeg er een filmcontract door. Toen zij haar vriend een veeg uit de pan gaf aan een busstation in Tilbury Town, werd zij gespot door een castingverantwoordelijke die haar prompt een rol gaf in Andrea Arnolds ‘Fish Tank’. Katies karakter en temperament bleken immers net dat ingrediënt waar de filmploeg naar op zoek was om de hoofdrol in te vullen.

En die hoofdrol is weggelegd voor Mia Williams, een vijftienjarige tiener uit Essex die opgroeit met haar jongere zus en haar alleenstaande moeder (Kierston Wareing, eerder te zien in Ken Loach’s ‘It’s A Free World’). Die neemt het niet nauw met de opvoedkundige waarden en dwaalt meer dronken dan nuchter door het huis. Niet verwonderlijk dat de rebelse en niet op haar mond gevallen Mia tussen alle miserie door vooral droomt van een goed leven. Stiekem hoopt ze het ver te schoppen met haar danstalent, en zelfs het bevrijden van een vastgeketend paard op een bouwwerf zou wat vreugde kunnen brengen. Haar leven wordt er alvast niet eenvoudiger op wanneer ze zich aangetrokken voelt tot Connor (een alweer uitstekende Michael Fassbender), de nieuwe en zoveelste vriend van haar moeder…

Dat Andrea Arnold (‘Red Road’) wordt omschreven als de vrouwelijke Ken Loach of Mike Leigh is - gezien de thematiek en vertelstijl - bijna onvermijdelijk. Arnold kiest voor een sobere, maar tegelijkertijd sterk opvallende cinema vérité-stijl: ze schoot de film bewust in het vierkante en inmiddels wat in onbruik geraakte 1.33:1-beeldformaat, en benadrukt op die manier de kleine, welhaast uitzichtloze aquariumbiotoop van Mia. Om de film zo levensecht mogelijk te maken, nam Arnold alles bovendien in chronologische volgorde op. Vlak voor het weekend kreeg de cast het scenario voor de scènes die de week daarna op het programma stonden: zo wist niemand van bij aanvang hoe hun karakter zou evolueren en hoe de film uiteindelijk zou eindigen.

Toch is ‘Fish Tank’ meer dan zomaar een verpauperde milieuschets: het is in de eerste plaats een hard en aangrijpend coming of age-verhaal. Arnold mag de castinggoden op haar beide knieën dankbaar zijn dat Katie Jarvis werd gecast. Zij maakt van het hoofdpersonage iemand die langzaamaan onder de huid kruipt. Het is al snel duidelijk dat ze als ruwe bolster geen blad voor haar mond neemt (de vloekmeter gaat in deze film meermaals tot 11), het is echter net op de momenten dat ze niets zegt waarin haar blanke pit met grote kwetsbaarheid en onzekerheid duidelijk wordt.

De rauwe, naturalistische vertolkingen van Jarvis, Fassbender en Wareing zorgen ervoor dat ‘Fish Tank’ een must is voor de fans van Loach, Leigh en andere sociale filmers. Al kon deze sterke film nog pittiger zijn, indien Arnold af en toe iets sneller op doel afging: de geïmproviseerd ogende look and feel zorgt zeker in het middenstuk voor een iets te slabakkend tempo, waardoor het hier en daar zeker korter en (nog) krachtiger kon.

Simon Couwens