Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Eigenzinnige cineasten/filmauteurs moeten het vooral hebben van de gratie van hun fervente verdedigers en de hoon van hun rabiate tegenstanders. Wars van alle kritiek blijven ze steevast hun ding doen, en filmen ze niet zozeer voor het geld maar eerder voor de artistieke mérite: bij wijze van spreken laten ze nog eerder hun linkerbeen door een krokodil afbijten dan zich te laten inlijven voor de regie van pakweg een ‘Pirates Of The Caribbean’-film.

Niet dat een studiobons het ooit in zijn hoofd zal halen om Jim Jarmusch een blockbuster voor te schotelen. Jarmusch, één van Amerika’s grootste onafhankelijke filmers, doet al sinds de jaren tachtig zijn eigen ding en leverde in die tijdsspanne goed ontvangen cultfilms af als ‘Stranger Than Paradise’, ‘Down By Law’ en ‘Ghost Dog: The Way Of The Samurai’. Kon je zijn vorige film ‘Broken Flowers’ nog met ietwat goede wil een vrij commerciële film noemen, ’s mans nieuwste ‘The Limits Of Control’ bewijst dat Jarmusch tot het eind van zijn aardse dagen trouw zal blijven aan zijn eigen, vaak geschift universum.

Dat ‘The Limits Of Control’ geen gewoon kijkvoer is, merk je al aan de manier waarop de personages worden aangeduid. Niemand heeft een naam, en alle personages staan op de eindgeneriek vermeld als Lone Man, Blonde, Violin, Nude, American, enzovoorts. Een aanpak die alvast past in een prent die hermetisch genoeg lijkt om uit de koker van David Lynch te zijn gerold.

De eenzaat van dienst wordt vertolkt door Isaach De Bankolé, een steeds piekfijne uitgedoste man met een missie. Wat die schijnbaar misdadige missie is, is verre van duidelijk. Getuige de beginscène waarin hij op een niet nader genoemde luchthaven een niet nader genoemde opdracht krijgt van twee louche heerschappen. Een opdracht die hem naar Madrid leidt, maar het kon evengoed Lotenhulle of Zeewolde geweest zijn. Al levert Madrid wel fijnere achtergrondbeeldjes op natuurlijk. In Madrid slentert de eenzame crimineel van afspraak naar afspraak. Iedereen die hem ontmoet, vraagt of hij Spaans spreekt, steekt vervolgens een litanie af over diverse onderwerpen en wisselt een gecodeerde boodschap uit in een luciferdoosje. En zo slentert de al dan niet vermeende misdadiger van contact naar contact. Om wat te doen? Jim mag het weten. Wie kickt op geschifte raadsels genre “wacht drie dagen tot je het brood ziet en volg dan de gitaar” kan zich alvast verkneukelen met Jarmuschs spielerei die zich (zo wordt gesuggereerd) ook grotendeels in het onbewuste van het hoofdpersonage zou kunnen afspelen.

Jarmusch zelf bestempelt ‘The Limits Of Control’ als een actieloze actiefilm die bewust breekt met de vaak voorspelbare narratieve plotpunten die de (Amerikaanse) cinema voorkauwt. Niets mis mee, al dringt de vraag zich op hoeveel cinefielen zich zullen laten bekoren door deze hoogst pretentieuze, welhaast onwereldse surrealistische cinema. Wie pasklare antwoorden wil aan het eind van het parcours en filmkijken vooral als ontspanning ziet na een lange werkdag, voedert zijn thuisbioscoop best iets anders dan dit filmpje dat niet alleen de limieten van de controle maar ook die van het uithoudingsvermogen serieus op de proef stelt.

Simon Couwens