Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Van sommige films begrijp je niet waarom een dvd-release zo lang op zich heeft laten wachten. Deze nieuwe Billy Wilder-box bevat er zo zelfs vier. De Joodse filmmaker, die het begin jaren ’30 op een lopen zette toen Adolf Hitler aan de macht kwam in het land waar hij toentertijd de kost verdiende als scenarist, liet ooit optekenen dat als je mensen de waarheid wil vertellen je dat met veel humor moet doen. Waarschijnlijk is het daarom dat Wilders pelliculeworpen altijd een beetje grappig zijn, zelfs zijn meest serieuze drama’s. Want als er iets is waar hij niet tegen kon, was het te ernstig genomen worden.

Toch huist er in deze 4-disc maar één echte volbloed komedie, en dan is het zelfs nog één van zijn minder geïnspireerde: ‘The Front Page’, een bewerking van de klassieker uit 1931 van Lewis Milestone. Deze uit 1974 stammende versie over een topjournalist uit Chicago (Jack Lemmon), die het vak de rug wil toekeren om zich op een huwelijk te storten, maar daarbij op protest stuit van een hoofdredacteur (Walter Matthau) die wil dat hij een stuk over een ter dood veroordeelde moordenaar schrijft, heeft evenwel een niet te onderschatten troefkaart in handen: een acteertandem in de lead die elk meer komisch talent in hun kleine teen hebben dan de huidige worp komieken in hun hele lijf. Zij maken er nog een prettig wegkijkend tussendoortje van.

Ergens is het veelzeggend dat ‘The Front Page’ de minste prent is in deze verzamelaar. Het is tevens degene die qua tijdsituering stevig uit de toon valt, daar de overige drie in deze box stammen uit de veertiger jaren - de periode waarin Wilder écht on top of his game was. En waarin cynisme, tonnen donkere humor en een haast niet te evenaren verhalend vermogen zijn handelsmerken waren. Neem nu ‘Five Graves To Cairo’, een oorlogsfilm uit 1943 waarin Franchot Tone gestalte geeft aan in Egypte belandde soldaat die middenin de strijd tegen maarschalk Rommel (een werkelijk verbluffende Erich von Stroheim maakt van de legendarische machtshebber haast een stripschurk: merk de verdoken humor) een soortement dubbelspion wordt. Geenszins één van Wilders bekendere werken, maar nu toch eindelijk een kans op herwaardering gekregen.

Hetzelfde gaat op voor ‘A Foreign Affair’ uit 1948, die misschien de beste vertolking van Marlène Dietrich herbergt. Het verhaal is gesitueerd in 1947 (let op hoe Wilder, net als in ‘Five Graves To Cairo’ erg snel inspeelt op de (politieke) actualiteit en die realiteit omzet in meeslepende cinema) en focust op een groep congresleden die naar Berlijn op weg is om te onderzoeken hoe de moraal onder de Amerikaanse bezetters is. Een knetterende driehoeksverhouding, een serie running gags (al zullen ze niet bij iedereen een lachbui ontlokken) en sublieme vertolkingen (naast Dietrich ook Jean Arthur en John Lund) maken hier eveneens een prent van die urgent herontdekt moet worden.

Herwaardering is dan weer niet nodig voor ‘Double Indemnity’, een film die van bij zijn release in 1944 een status in de ‘top 100 aller tijden’-lijst veroverd heeft en daar (terecht) nooit uit verdwenen is. Alleen al deze iconische en bittere klassieker maakt de aankoop van deze box een absolute must. Voor zij die niet weten waarover deze sublieme noir gaat: Fred MacMurray speelt verzekeringsagent Walter Neff, die zich door een femme fatale (Barbara Stanwyck) voor zijn kar laat spannen om haar man te vermoorden met als doel de verzekeringspolis op te strijken. De bittere spot maakt hier plaats voor sociale commentaar op een gedehumaniseerde (Amerikaanse) maatschappij. Het resultaat is een zwartgallige film noir, die het genre herdefinieerde. Dat viel ook te verwachten: Wilder schreef het scenario samen met de notoire dronkelap Raymond Chandler (de geestelijke vader van Philip Marlowe), ook al verklaarde die achteraf niet tevreden te zijn over de film. Wij weten wel beter.

Peter Janssens