Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Alle documentaires over de Tweede Wereldoorlog in ogenschouw nemend, durven we rustig stellen dat we wellicht nog maar één tiende gezien hebben van al het gefilmde materiaal dat op zolders heinde en verre stof ligt te vergaren. Hoe verklaar je anders dat historici en restaurateurs overal ter wereld met de regelmaat van de klok nieuwe beelden blijven ontdekken en bewerken? Versta ons evenwel niet verkeerd: dergelijke verhalen moeten verteld worden, zonder uitzondering – al was het maar opdat niemand de gruwel die een oorlog met zich meebrengt ooit zou kunnen vergeten.

De nieuwste in de eindeloze reeks docudrama’s die de schrijnende taferelen van WOII blootlegt, is ‘WWII: Lost Films’, een 10-delige serie waaraan maar liefst zeventig jaar lang gewerkt werd. Ruim drieduizend uur aan kleurenfilm – waarvan het bestaan lange tijd ongeweten was – werd onderzocht, met als resultaat de eerste documentaire die originele (let op: géén ingekleurde) kleurenbeelden toont van een krijg die op de keper beschouwd nog niet eens zo lang achter ons ligt. Zonder franjes zetten deze archiefbeelden de horror van de oorlog andermaal in de kijker, en het hoeft zeker niet gezegd dat de confrontatie ook nu weer door merg en been snijdt.

De productie is in handen van een Amerikaanse geldschieter, wat enigszins verklaart waarom we de oorlog vanuit het oogpunt van de Verenigde Staten herleven. En meer bepaald vanuit de kijk van twaalf Amerikanen, die een persoonlijk en gedetailleerd beeld scheppen van hun leven zowel voor als achter de (vijandelijke) linies. Doordat die als jonge twintigers de strijd betredende personen ieder in hun eigen vakgebied én op andere locaties de oorlog ervaren, ontwikkelt er zich op die manier een groots, bovendien chronologisch sterk gereconstrueerd relaas van een vijf jaar durend wapenfeit, dat het (in sommige gevallen overigens veel te korte) leven van elk van hen tekende.

Via dagboeken uit de tijd zelf horen we onder meer het verhaal van verpleegster June Wandrey, die vanaf de start van de oorlog in Noord-Afrika tot de bevrijding van de concentratiekampen voor het leger werkte. Of Shelby Westbrook, een jonge, zwarte Amerikaan, die diende bij de befaamde Tuskegee Airmen. Jimmie Kanaya, zoon van Japanse immigranten, die diende in het Amerikaanse leger en in Europa gevangen heeft gezeten. Bert Stiles, een bommenwerpende pacifist die overtuigd raakte van het feit dat iedereen vroeg of laat de wapens zou moeten ter hand nemen. Jack Werner, een Jood die voor de oorlog uit Oostenrijk was gevlucht en uiteindelijk niet tegen Hitler en de nazi's vocht, maar in de Pacific. En Richard Tregaskis, een oorlogscorrespondent die door zijn bekendheid verslaafd raakt aan de adrenaline van de strijd en risico’s begon te nemen.

Hoewel al deze verhalen diep tot in je binnenste snijden, is dé koopwaar van deze nieuwe toevoeging tot de WOII-docucanon de high definition-kwaliteit van de beelden, die je precies daardoor helemaal uit je lood slaan. In de beknopte, maar boeiende extra’s vertellen de makers bovendien hoe secuur ze moesten omgaan met sommige filmspoelen, daar ze al ruim vijftig jaar onaangeraakt waren en dus erg fragiel. Aan hen danken we deze poignante reeks, die de roerige reis die WOII was voor de hoofdrolspelers die hier worden opgevoerd transformeert tot een tastbaar stuk geschiedenis. Voor (oorlogs)doculiefhebbers is deze wereldprimeur van kleurenbeelden dan ook een absolute must.

Peter Janssens