Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Ajami
‘Pulp Fiction’ op zijn Israëlisch. Zo laat ‘Ajami’ zich ietwat gemakkelijk samenvatten. Naar de reden hiervoor is het niet lang zoeken: ‘Ajami’ bestaat uit vijf (misdaad)verhaallijnen die haasje over springen en af en toe uit een verschillend perspectief worden getoond. Alles speelt zich af in Ajami, een wijk in Tel Aviv, waar zowel christelijke als moslimarabieren samen leven. Of dat moeten zien te doen. Wie de gelijkenissen met ‘Pulp Fiction’ nogal bij de haren getrokken vindt (er zijn niet echt honeybunny- of Zed’s dead, baby-momenten) heeft andere ijk- en vergelijkpunten daar de film ook nogal eens wordt vergeleken met ‘City Of God’ en ‘Gomorra’. Net als dat tweetal duikt ‘Ajami’ zonder franjes binnen in een milieu waar misdaad(dreiging) elke dag deel uitmaakt van het straatbeeld.
‘Ajami’ begint met een moord. De buur van de jonge Nasri (uit wiens oogpunt de film hoofdzakelijk wordt verteld) wordt op straat neergeschoten. De kogels waren eigenlijk bedoeld voor Nasri’s oudere broer Omar, uit wraak omdat Nasri’s oom een afperser had neergeschoten. Om de lange rij van potentiële moorden te stoppen, wordt Omar verplicht een ereschuld te betalen, maar daar heeft hij uiteraard het geld niet voor. Omar heeft trouwens nog problemen: als moslim is hij verliefd op de christelijke Hadir, en haar vader keurt die relatie niet goed. Omar werkt net als Malek in het restaurant van Hadirs vader, en die Malek heeft dan weer geld nodig om de operatie van zijn moeder te bekostigen. Ook deel van de verhalenmix: Binj en zijn Joodse vriendin die dromen van een betere toekomst buiten Ajami en de Joodse agent Dando die zoekt naar zijn verdwenen broer. Wanneer alle verhalen samenkomen, lijkt een gewelddadige climax onafwendbaar.
‘Ajami’ is symbolisch mooi geregisseerd door Scandar Copti (een in Israël geboren en opgegroeide Palestijn) en Yaron Shani (een Israëlische jood). Ze leerden elkaar kennen op het Tel Aviv International Student Film Festival, en ontwikkelden het idee voor ‘Ajami’ al in 2002, maar tussen droom en daad lag een lange weg. Veel tijd ging naar het zoeken en coachen van de niet-professionele acteurs die werden uitgekozen om in de film te acteren (een proces dat wat te vergelijken is met dat van de favellabewoners die in ‘Cidade de Deus’ mochten opdraven). De deels geïmproviseerde aanpak zorgt voor een grote authenticiteit, en dat is ongetwijfeld een van de redenen waarom ‘Ajami’ internationaal goed werd onthaald: een Oscarnominatie voor beste buitenlandse film was zijn deel, en in Gent sleepte de film in 2009 de prijs van de jongerenjury in de wacht.
‘Ajami’ is meer dan zomaar een misdaadepos: het is in de eerste plaats een sterke milieuschets die vrij onverbloemd aantoont dat elke stap die je in Ajami zet, meteen ook de laatste kan zijn. Politieke, religieuze en gewoon menselijke conflicten leiden naar een vuurhaard van geweld en moord. Het verhaal mag dan grotendeels fictief zijn, toch voelt het allemaal aan alsof het echt kon gebeurd zijn of echt kan gebeuren in de straten van de titelwijk. Of op andere plaatsen waar criminaliteit dagelijks schering en inslag is. Een antwoord op Timmy Thomas’ ‘Why Can’t We Live Together’ wordt hier dus niet gegeven. Het preken laten Copti en Shani rustig aan anderen over, en ze houden met dit stuk guerillacinema de vinger vooral aan de explosieve pols. Vernieuwend of verrassend is het niet in het kielzog van de reeds hoger vernoemde prenten, maar op zijn sterkste momenten moet ‘Ajami’ er zeker niet voor onderdoen.