Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Zijn er eigenlijk veldslagen uit de tweede wereldoorlog die niet verfilmd zijn? Zo vragen wij ons af bij de (her)uitgave van Anthony Manns ‘The Heroes Of Telemark’ op dvd. Het zou alvast verwonderlijk zijn indien het strijdgewoel bij het Noorse Telemark tussen de mazen van het Hollywoodnet was gevallen. Dit is immers zo’n verhaal dat alles in huis heeft om garant te staan voor twee uur machovriendelijk filmvertier met een paar grote sterren in de hoofdrol.

‘The Heroes Of Telemark’ mag zijn verhaalwortels dan wel verankeren in het klassieke ‘based on a true story’-zinnetje, de uitwerking is voor het grootste deel uiteraard fictief. Alles draait om Noorse verzetsstrijders/saboteurs die zich verplicht zien een watercentrale in een berggebied uit te schakelen om te vermijden dat de nazi’s het ‘heavy water’ gebruiken om een atoombom mee te maken. Kirk Douglas kruipt in de huid van Rolf Pedersen, een Noorse fysicaprofessor aan de universiteit van Oslo die door verzetsleider Knut Straud (Richard Harris) gevraagd wordt om mee te helpen de centrale te saboteren, een missie die wordt gesteund door de Britse geheime troepen. Vervang de waterkrachtcentrale door kanonnen en de Noorse besneeuwde bergtoppen door het zonnige Griekenland, en het is meteen duidelijk dat ‘The Heroes Of Telemark’ nogal wat gelijkenissen vertoont met ‘The Guns Of Navarone’.

‘The Heroes Of Telemark’ is de voorlaatste film van de legendarische cineast Anthony Mann, die in de jaren vijftig heel wat klassieke westerns met James Stewart draaide, en daarvoor zijn stempel drukte op het film noir-genre. In het latere deel van zijn carrière regisseerde hij (na nota bene door Kirk Douglas te zijn ontslagen op de set van ‘Spartacus’) de spektakelprenten ‘El Cid’ en ‘The Fall Of The Roman Empire’. Op het eerste zicht heeft ‘The Heroes Of Telemark’ weinig gemeen met Manns vroegere werk, maar dat is slechts schijn. Zo hebben de op locatie gedraaide beelden in de sneeuwlandschappen veel weg van de vaak desolatie woestijnsettings waar Stewart en co hun westernavonturen beleefden. Ook het gegeven van (anti)helden die zich schuil moesten houden voor de autoriteiten of hun achtervolgers vindt hier weerklank in de incognito operererende saboteurs. Opvallend is dan weer dat Mann weinig of geen aandacht besteedt aan de karakterisatie van zijn personages (Douglas verandert wel heel snel van oorlogsschuwe professor in viriele actieheld), terwijl zijn klassieke westerns net werden gelauwerd om de sterke karaktertekening. Waarmee meteen duidelijk is dat het scenario het zwakke element van de film is. Zolang Mann de actiekaart trekt, hoeft de film niet onder te doen voor tal van andere WO-II klassiekers, maar helaas slaagt Mann er niet in om twee uur lang de aandacht vast te houden.

De sterkte van de film is vooral de manier waarop de actiescènes zijn opgenomen. Zeker die op de ski’s. Wie wil weten waar ‘Where Eagles Dare’ en de Bondprent ‘On Her Majesty’s Secret Service’ een paar jaar later de mosterd haalden, hoeft niet verder te zoeken. Het gros van de scènes werd immers geschoten met een camera vanop de skilatten, en om het effect zo spectaculair mogelijk te maken kon Mann zelfs rekenen op de medewerking van de Olympische skicoach Helge Stoyrlen.

Wie trouwens een film wil zien die de gebeurtenissen bij Telemark meer nauwgezet covert, kan terecht bij de Franse-Noorse coproductie ‘Kampen Om Tungvannet’ uit 1948 waarin heel wat van de oorspronkelijke Noorse saboteurs zichzelf vertolken. Of dit filmpje makkelijk op de kop te tikken is, is natuurlijk een andere vraag.

Simon Couwens