Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Verguisd door de een, geliefd door de ander: welkom in de wondere wereld van ‘Fantasia’, de derde lange animatiefilm uit de Disneystudio’s en nog steeds één van de meest ambitieuze projecten ooit die onder supervisie van Walt Disney werd gerealiseerd. Als visionair zat Walt nooit om een stunt verlegen. Wat verklaart waarom hij na het succes van de eerste avondvullende tekenfilm ‘Snow White And The Seven Dwarfs’ wou proberen of hij een twee uur durende videoclipfilm op een soundtrack van klassieke muziek aan het grote publiek kon verkopen.

‘Fantasia’ was oorspronkelijk bedoeld als kortfilm in de ‘Silly Symphonies’-reeks. Teneinde de tanende populariteit van Mickey Mouse op te krikken, wou Walt zijn huismuis laten aantreden in ‘The Sorcerer’s Apprentice’, waarin Mickey als klungelende tovenaarsleerling in de clinch komt te liggen met marcherende bezems. En dit op muziek van Paul Dukas’ ‘L’Apprenti Sorcier’ uit 1897. Al snel bleek dat aan deze Silly Symphony een duur prijskaartje kwam te hangen, en componist Leopold Stokowski opperde het idee om het project uit te breiden naar een verzameling kortfilms op klassieke muziek. Een idee dat Walt zeker genegen was, en hij droomde er al direct van om ‘Fantasia’ regelmatig opnieuw uit te brengen, waarbij sommige stukken werden vervangen door stelselmatig nieuwe segmenten. Voor de eerste release viel de keuze naast Dukas op stukken van Bach, Tjaikovski, Stravinsky, Beethoven, Ponchielli en Mussorgsky. ‘The Sorcerer’s Apprentice’ bleef het publieksvriendelijke orgelpunt van de verzameling, de rest van de muzikale clips was niet bevolkt met populaire figuren maar toonde ambitieus animatiewerk zoals het ontstaan en de ondergang van dinosaurussen of een duivelse dans op een bergtop.

Niet meteen materiaal waar ouders hun kinderen massaal naar meetroonden zo bleek, en ‘Fantasia’ was niet het verhoopte succes. Ook al omdat het kostenplaatje zeer hoog was: Disney had eveneens zwaar geïnvesteerd in het zogenaamde ‘Fantasound’, een voorloper van stereogeluid. Lang niet elke bioscoop was uitgerust met de apparatuur om die soundtrack tot zijn recht te laten komen, waardoor de film al snel in gewone monovorm te horen was. Walt mocht zijn plannen om ‘Fantasia’ in een gewijzigde vorm opnieuw te releasen laten varen en zou later zelf beamen dat hij ‘Fantasia’ als een gefaald experiment zag. Een zwaar oordeel: de animatiedetails zijn zeventig jaar na de originele release nog steeds adembenemend mooi, zelfs op de momenten dat het een en ander narratief stokt.

In 1999 vonden de Disneystudio’s de tijd rijp om ‘Fantasia 2000’ te maken. Opnieuw met veel fanfaregeluiden, daar de film ook een IMAX-release kreeg. De sequel was minstens even ambitieus, maar toch bezadigder van insteek: zo duurt de tweede Fantasiafilm betrekkelijk minder lang dan de eerste, en is er ook een segment met Donald Duck, die zowaar in de huid mag kruipen als stuntelige dierendrijver op de ark van Noë. ‘The Sorcerer’s Apprentice’ bleef integraal behouden, en de keuze voor de andere stukken viel ditmaal op werk van Beethoven, Respighi, Shostakovich, Saint-Saens, Elgar, Stravinsky en Gershwins wiens ‘Rhapsody In Blue’ een van de hoogtepunten van de tweede ‘Fantasia’-film is.

Kwalitatief gezien moet de tweede ‘Fantasia’-film niet onderdoen voor de eerste. Het is meteen ook interessant te zien om beide projecten naast elkaar te leggen en te zien hoe de animatie is geëvolueerd op zestig jaar. ‘Fantasia 2000’ was nog steeds grotendeels met de hand getekend, al de sequel al heel wat experimentele CGI-elementen. Waardoor de release op blu-ray van de beide ‘Fantasia’-prenten meer dan welgekomen is: zowel voor animatieliefhebbers als voor de Klaraluisteraar. Walt Disney mocht het experiment destijds dan wel als een flop hebben ervaren, op deze pristijne releases is daar alvast niets van te merken. Waardoor zowel ‘Fantasia’ als ‘Fantasia 2000’ meer dan uitstekend zijn om het kleine grut te laten kennismaken met een paar fabelachtig mooie klassieke muziekstukken. Tijdloos entertainment.

Simon Couwens