Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Turquaze
Er zit schot in de multiculturele Belgische cinema. Schoorvoetend weliswaar, maar toch. Twee jaar terug draaide Nabil Ben Yadir de in Molenbeek gesitueerde schelmenkomedie ‘Les Barons’ (met in een bijrol de niet-kuchende Jan Decleir), en eind vorig jaar leverde de Gents-Turkse cineast Kadir Balci met ‘Turquaze’ een weemoedig (romantisch) drama af.
‘Turquaze’ is in de eerste plaats een integratieverhaal opgehangen aan een bekend ogende verhaalkapstok: die van de liefde tussen twee mensen die volgens de maatschappelijke en vooral familiale regels eigenlijk geen relatie zouden mogen hebben. Het verhaal van de Capulets en de Montagues dus (zij het zonder wraakplot), hier netjes omgezet naar het verhaal van een Turkse jongen en een Belgisch/Vlaams meisje. Daarnaast gaat het verhaal over de identiteitsproblemen van de allochtonen die in een Westers land zijn geboren, en zich grotendeels buiten hun wil om geprangd zien tussen twee culturen.
Timur (uitstekend vertolkt door Burak Balci, de broer van de regisseur) woont samen met zijn jongere broer Bora met zijn ouders in Gent. Hij heeft een goed contact met zijn oudere broer Ediz, die in tegenstelling tot Timur niet wil integreren: hij wil niet dat er thuis Vlaams wordt gesproken en zijn vrouw krijgt weinig of geen vrijheid om de Vlaamse cultuur te leren kennen. Dit in tegenstelling tot Timur die perfect ingeburgerd is, een baan heeft als suppoost in een museum en al meer dan een jaar een (geheime) relatie heeft met de extraverte Sarah (Charlotte Vandermeersch, eerder onder meer te zien in ‘Dagen Zonder Lief’ en ‘Loft’). Na de dood van Timurs vader verblijft zijn moeder een tijd in Istanbul om te rouwen en trekken Timur en Bora bij Ediz in. Omdat zijn vader fan was van fanfaremuziek, besluit Timor om lid te worden van de lokale fanfare. En terwijl Timur met zijn identiteit in de knoop zit, loopt de eerste ontmoeting met de ouders van Sarah niet bepaald van een leien dakje. Waardoor het tot een breuk komt tussen de twee, en zowel Timur als Sarah keuzes moeten maken.
Balci doet met ‘Turquaze’ niet aan hokjesdenken en laat zien dat emotionele en menselijke problemen bij mensen van eender welke gezindte voorkomen. En dat integratie voor de een makkelijker is dan de andere. Door (alvast niet expliciet) met geen woord te reppen over sociale uitsluiting of racisme toont Balci aan dat hij geen zin had om een prekerige film af te leveren. Het resultaat is een mooi borrelende prent die opvalt door een secure geluids- en beeldregie, waarin een grote rol is weggelegd voor de melancholische score van Absynthe Mindeds Bert Ostyn.
Helemaal zonder kleerscheuren is ‘Turquaze’ niet. Want hoe sfeervol Balci ook mag filmen, het scenario is af en toe te tam om echt te scoren of te ontroeren. De centrale verhaallijn voegt weinig toe aan het voor de hand liggende gegeven van een Turks-Vlaamse relatie: alle mogelijke conflicten tussen het koppel worden vrij voorspelbaar afgevinkt, waardoor het uiteindelijk meer de couleur locale-scènes zijn die met de pluimen aan de haal gaan. Zo zijn de scènes waarin Timur in het museum dagdroomt bij het schilderij van een besneeuwd landschap ontroerender dan de conflicten die het scenario moeten stuwen. En de mooiste scène is ongetwijfeld die waarin Timur zich aan een nachtelijke tocht doorheen zeepbellen waagt. Minder geslaagd is de manier waarop Balci uiteindelijk de verhalen van Timurs broers in het geheel probeert te integreren. Zeker de verhaallijn rond Bora die in het laatste kwartier op de voorgrond komt te staan, voelt te geforceerd aan. Geenszins een film zonder uitschuivers of schoonheidsfoutdjes dus, deze ‘Turquaze’, maar de weemoedige toon en detailfinesse zijn alvast sterk genoeg om de prent met drie extra zeepbelsterren de nacht in te sturen.