Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Van alle filmmakers uit de Franse Nouvelle Vague-stroming die blijvend succes boekten, is Louis Malle misschien wel de vreemde eend in de bijt. Ontdekten zijn cinefiele concullega’s reeds vroeg in hun carrière wat hun sterke punten waren en bleven zij daar jarenlang op teren, dan leek Malle echter gedecideerd om zichzelf nooit te herhalen. Aldus verkende de in 1932 geboren Franse filmer doorheen zijn amper 35-jarige carrière (hij overleed in 1995 op 63-jarige leeftijd) allerhande genres, stijlen en landen, resulterend in een onevenwichtig palmares van fiasco’s en chef-d’oeuvres. Vier van zijn meest iconische werken zijn nu gebundeld in een mooie verzamelbox.

Dat ‘Ascenseur Pour L’Échafaud’ (1957) daarin niet mag ontbreken, is evident. Malles debuutfilm is één van de grondleggers het Nouvelle Vague-genre en zou om meer dan één reden uitgroeien tot een klassieker. Het eendimensionale neo-noirverhaaltje over de vrouw van een rijke industrieel die haar minnaar overtuigt om haar echtgenoot te vermoorden is daar misschien geen van, maar de wijze waarop Malle de spanning tot een kookpunt brengt, kan je alleen maar als subliem omschrijven. Ook bewijst hij zich een meesterlijk sfeerschepper: de op amper twee dagen geïmproviseerde jazzscore van Miles Davis zorgt voor een extra broeierige dimensie.

Maar het meest zal de film herinnerd worden als de grote doorbraak voor Franse filmdiva Jeanne Moreau. Malle was de eerste regisseur die haar een hoofdrol in een grote speelfilm aanbood, waar de actrice tot dan voornamelijk in illustere B-films aan het werk te zien was. De reden waarom een (toekomstige) ster als Moreau niet gevraagd werd voor het grotere werk: haar halsstarrige weigering om make-up te gebruiken. Maar precies haar drang naar naturel en onglamoureuze verschijning maakten haar geschikt voor de rol van overspelige eega. Het was d’r eerste, maar zeker niet laatste samenwerking met Malle. Ook in ‘Les Amants’ (1958) – over een vrouw van een provinciale uitgever die zowel in haar huwelijk als haar affaire geen bevrediging vindt – castte de kameleoncineast Moreau in de sensuele hoofdrol. Een taboedoorbrekende vertolking die haar een status van ‘Brigitte Bardot van de intelligentsia’ opleverde.

Afwisseling mocht Malle dan wel hoog in het vaandel dragen, een weerkerend thema in zijn werk, en dan vooral in de tweede helft van zijn loopbaan, was adolescentie. Logisch dus dat deze box naast de twee Moreau-classics ook twee films herbergt die dat als uitgangspunt hebben. Eerst en vooral is er ‘Lacombe Lucien’ (1974), waarin Malle aankaart hoe een dictatoriaal regime kan profiteren van de onwetendheid van een jeugdig individu. De Lucien uit de titel is immers een boerenzoon die zich anno 1944 inlaat met Franse collaborateurs. De film kreeg een Oscarnominatie voor Beste Buitenlandse Film.

Een eer die Malle dertien jaar later opnieuw te beurt zou vallen met het thematisch gelijkaardige ‘Au Revoir, Les Enfants’ (1987), de persoonlijkste prent die hij ooit aan pellicule toevertrouwde. Op zijn elfde verbleef Malle namelijk op de kostschool Carmelite, waar hij op een dag getuige was van hoe de Gestapo een inval deed en drie joodse studenten en een joodse leraar oppakte en naar Auschwitz stuurde. Die herinnering verwerkte hij in zijn laatste meesterwerk, een ontroerende terugblik dat naast het bladgoud van Hollywood greep, maar wel een Gouden Leeuw opstreek. Puristen zouden kunnen opwerpen dat deze box een gemiste kans is om al de toppers van Malle te verzamelen (we missen vooral ‘Pretty Baby’ en ‘Atlantic City’), maar als bloemlezing van ’s mans oeuvre kan je deze kwaliteit boven kwantiteit plaatsende release niet anders dan accuraat noemen.

Peter Janssens