Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Cinefielen kunnen er sinds 1996 de klok gelijk op zetten: om de drie jaar levert het Waalse broederpaar Jean-Luc en Pierre Dardenne hondstrouw hun filmpje af. Dat het duo daarvoor ook al een paar films (en documentaires) draaide interesseert bijna niemand, het parcours dat ze sinds ‘La Promesse’ aflegden is echter andere koek. Zeker omdat ze er wereldwijde erkenning (twee Gouden Palmen in Cannes inclusief) mee oogsten. En terecht, want deze ‘Le Gamin Au Vélo’ is alweer ijzersterke cinema. Meer zelfs, het is één van de beste films uit hun oeuvre.

Sociale malaise blijft de dada van de twee broers. Net zoals bij pakweg Ken Loach en Mike Leigh. Waar de twee Britten af en toe hun blikveld durven verleggen door met een historische film of komedie uit te pakken, blijven de Dardennes vooralsnog in de vijver waarin ze weten hoe zich te bewegen. Toch is er een evolutie merkbaar: de (hand)camera zit niet meer zo dicht op de poriën als bij ‘La Promesse’, ‘Rosetta’, ‘Le Fils’ en ‘L’Enfant’ en ook de steeds overheersende tristesse (die nog steeds heel goed merkbaar was in hun vorige worp ‘La Silence De Lorna’) ruimt plaats voor een horizon waaraan de zon al eens mag schijnen. Waardoor ‘Le Gamin Au Vélo’ dusver de Dardenne-film is die zich vooral naar een groot/groter publiek lijkt te richten.

De jongen op de titelfiets is Cyril Catoul (Thomas Doret), een elfjarige snaak die in een kindertehuis zit. Daar geplaatst omdat zijn vader ‘even’ niet meer voor hem kon zorgen. De hoop om ooit de liefde van zijn vader Guy (Dardenne-habitué Jérémie Renier) opnieuw te kunnen voelen is Cyrils drijfveer. Wanneer hij na een maand nog niets heeft gehoord van zijn pa, ontsnapt hij uit het tehuis omdat hij met eigen ogen wil zien dat zijn vader is verhuisd. De verklaringen van de directeur van het tehuis of de conciërge van het appartement volstaan niet, zo sterk is Cyrils welhaast blindelings vertrouwen in zijn pa. Zelfs wanneer hij met de harde waarheid – zijn pa wil eigenlijk niets meer met hem te maken hebben - geconfronteerd wordt, blijft hij geloven in de goedheid van zijn vader. Net dan komt hij toevallig in contact met Samantha (Cécile De France), een kapster die geraakt wordt door Cyrils oprechtheid en hem elk weekend bij haar thuis laat logeren. Ze is zelfs zo vriendelijk om zijn geliefde fiets (die door zijn vader was verkocht) terug te kopen, zodat hij alvast dat stukje verleden terug heeft. Maar zelfs de genegenheid van Samantha lijkt niet te volstaan om het gemis aan vaderliefde te compenseren.

De personages zijn altijd al de dada geweest van de Dardennes: de plot laat zich meestal op een half postzegelvel samenvatten, en hier is het eigenlijk niet anders. Jean-Luc en Pierre Dardenne laten er van meet af aan geen twijfel over bestaan dat in ‘Le Gamin Au Vélo’ alles rond de jongen in de titel draait. Van bij de allereerste scènes waarin Cyril zich door niets of niemand wil laten tegenhouden tijdens de zoektocht naar zijn vader, zetten ze het mes op de keel. Zo sterk is dat begin dat je gedurende het anderhalfuur dat volgt geneigd bent om steeds aan de kant van Cyril te staan, zelfs al doet hij zaken die op het eerste zicht niet verdedigbaar zijn.

Dat het personage zo’n onverwoestbare indruk maakt is eveneens de verdienste van de jonge Thomas Doret. Lang geleden dat we een kindvertolking hebben gezien die zo ongepolijst en rauw eerlijk is. De (subtiel) harde scène waarin Cyril eindelijk zijn vader terugziet is exemplarisch voor de kracht van de prent: de oprechtheid van de vertolkingen gekoppeld aan het wonderlijke cineastenoog van de Dardennes zorgen ervoor dat dit dusver het grootste krop in de bioskeel-moment van het jaar is. Net omdat de Dardennes naar goede gewoonte niet sturen of argumenteren, maar enkel observeren, en daardoor meer dan eens de nagel op de kop slaan. Ja, je zou kunnen zeggen dat de Dardennes met deze film in herhaling vallen of dat ze iets te nadrukkelijk hengelen naar medeleven voor de kwetsbare Cyril, maar zelfs als dat zo is dan zou het jammer zijn om daar over te struikelen. ‘Le Gamin Au Vélo’ is immers cinema met het hart en de ziel op de juiste plaats. En het bewijs dat de Dardennes nog lang niet aan het eind van hun Latijn zijn.

Simon Couwens