Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Dat Anton Corbijn iets met krachtige beelden had, wisten we al langer. Zijn voorliefde voor muziek spreekt al jaren doorheen zijn werk, maar dat zijn allereerste langspeelfilm over Ian Curtis zou gaan, had zelfs hij niet durven te dromen. In het uiterst sfeervolle ‘Control’ schetst Corbijn veel meer dan het portret van de betreurde Joy Division-zanger.

Het zwartwit van de jaren zeventig en vooral de mentaliteit die toen heerste, voel je bij elk fragment neerdrukken op de vrijheidsaspiraties van de jonge Curtis. Platen van David Bowie, concerten van The Sex Pistols of posters van Lou Reed verwijzen naar een vergane tijd waar liefde plaats moest maken voor orde en de reacties er alleen maar heviger op werden. Ironisch genoeg zal de liefde Curtis niet verlossen maar nog meer binden - eerst met een vrouw voor wie hij geleidelijk geen gevoelens meer heeft, later zelfs met een kind - en ook de transformatie van plichtsbewuste arbeidsbemiddelaar in een slaperig kantoor tot muzikale wereldster brengt geen soelaas. Voor de poëtische ziel met een voorliefde voor literatuur lijkt ontsnappen uit de grauwe wereld schier onmogelijk. Meer nog, melodieuze uitspattingen ter bevrijding gaan gepaard met romances die steeds verder tot ellende en emotioneel onvermogen leiden. De weerbots van keuzes uit het prille leven stelt Curtis voor beslissingen die hij liever niet zou nemen en hij bijgevolg voor zich uit schuift, met alle gevolgen van dien. Immobilisme slaat een bres tussen werkelijkheid en droomwereld, en dat ten tijde van intense stress, verafgoding en epileptische aanvallen. Als Curtis aan het begin van zijn carrière niet wist waar hij heen wou, dan weet hij nu wel zeker dat hij niet meer terug kan. Dat is de tol van de muziekindustrie: entertainment is business.

De amper 27-jarige acteur Sam Riley zet hier een vrijwel onvergetelijke Ian Curtis neer. De vermoeidheid en neerslachtigheid die van dit personage uitgaan, maar vooral zijn lichaamstaal en ogen spreken boekdelen. De noodgedwongen jonge cast brengt het er voortreffelijk vanaf (erg leuke Toby Kebbell) en die verdienste mag dan gedeeltelijk aan de klasse van Corbijn worden toegeschreven. De regisseur cijfert zich vakkundig weg ten voordele van de acteurs. De beleving van de cast gaat zelfs zo ver dat die de muziek van Joy Division zelf live heeft gespeeld. Een onmiskenbare toevoeging aan het werkelijkheidsgevoel, dat de kijkervaring alleen maar intenser maakt.

Het was wellicht niet evident om een onbevooroordeelde film te puren uit het biografische boek dat weduwe Deborah Curtis schreef en uiteraard weet de geïnformeerde kijker al op voorhand hoe deze trip zal eindigen, maar zelden hebben we gedurende twee uur zo gefascineerd kunnen genieten van het doek. Corbijn geeft grif toe dat dit een erg persoonlijke film is, maar als dit het resultaat is, hebben we daar werkelijk niets meer aan toe te voegen.

Tom De Vreese