Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Dean Spanley
Toen Peter O’Toole in 2003 een ere-Oscar kreeg (de zogenaamde Academy Honorary Award), schreef het acteermonument een vriendelijke, maar sarcastische brief naar de Academy met de vraag of ze geen tien jaar konden wachten met dat eerbetoon, daar hij de kale rakker liever zou winnen met een specifieke vertolking dan als troostprijs. Een wens waar de Academy geen oor naar had, en gelukkig voor hen daagde O’Toole alsnog op om zijn Oscar uit handen van Meryl Streep te ontvangen. O’Toole was voor die carrière-Oscar in totaal al zeven keer genomineerd voor de beste mannelijke hoofdrol, maar zijn naam kwam nooit als winnaar uit de envelop. Ironisch is wel dat hij er ook na zijn ere-Oscar nog in slaagde een nominatie binnen te rijven (voor ‘Venus’ in 2006) en dus in totaal acht niet-verzilverde Oscarnominaties op zijn naam heeft staan.
Of hoe het eerbetoon van de Academy er misschien toch te vroeg kwam, daar O’Toole sindsdien nauwelijks heeft stilgezeten. Behalve in ‘Venus’ en een hele rits kleinere films was hij onder meer te zien in ‘Troy’, ‘Stardust’ en de tv-reeks ‘The Tudors’ en te horen in Pixars ‘Ratatouille’. Ook in de entertainende Brits-Nieuw-Zeelandse coproductie ‘Dean Spanley’ laat hij zich van zijn beste kant zien en spuit hij zijn sarcastische oneliners als een volleerd meester. Voeg daar nog opvallende bijrollen aan toe van Sam Neill en Bryan Brown en het is meteen duidelijk dat ‘Dean Spanley’ een filmpje is dat de meeste cinefielen wel naar waarde zullen schatten.
‘Dean Spanley’ is gebaseerd op de in 1936 verschenen novelle ‘My Talks With Dean Spanley’ van Edward John Moreton Drax Plunkett, de 18e baron van Dunsany, die onder zijn nom de plume Lord Dunsanny heel wat romans, toneelstukken en novelles schreef. Vaak bevatte zijn werk een fikse vleug mysterie en fantasy, en het is niet anders in dit verhaal dat reïncarnatie op het voorplan plaatst.
Verteller van ‘Dean Spanley’ is Henslowe Fisk (Jeremy Northam), die rond de vorige eeuwwisseling elke donderdag trouw zijn vader Horatio (Peter O’Toole) bezoekt, zeker na de dood van zijn moeder die stierf van verdriet nadat zijn jongere broer Harrington omkwam tijdens de Boerenoorlog in Zuid-Afrika. Horatio is een oude chagrijn die zijn kinderen hard, zelfs ietwat onverschillig opvoedde en nooit uiterlijke tekenen van rouw toonde na de dood van zijn jongste zoon. Henslowes wereldbeeld is breder: zo is hij geïnteresseerd in reïncarnatie en slaagt hij erin om zijn vader mee te tronen naar een lezing over het onderwerp door een Indische guru. Daar maakt hij kennis met decaan Spanley (Sam Neill), een figuur door wie Henslowe op slag geïntrigeerd is. Nog meer zelfs als Spanley onder invloed van een zeldzame Hongaarse wijn zich zijn vorig leven als hond herinnert. Fisk Junior bijt zich samen met de gewiekste handelaar Wrather (Bryan Brown) in de zaak vast en is vastbesloten te ontdekken of Spanley hem bij de neus neemt of in één van zijn vorige levens echt een hond was.
‘Dean Spanley’ oubollig noemen is een kat een kat noemen. Niet schrikken zelfs als je af en toe de neiging voelt de film stop te zetten en het stof er af te blazen vooraleer verder te kijken. Let wel, dit is geen kritiek daar dit aimabel filmpje nu eenmaal niet vraagt om een modern jasje, maar net gebaat is bij de gezapige outfit: het is eens wat anders dan hypermodern georkestreerd CGI-vermaak. Leuk is ook dat de cast zich uitstekend inleeft in en zichtbaar plezier beleeft aan deze atypische komedie. Jammer is dan weer dat het einde van de prent iets te sentimenteel is: op zich is het gegeven van een man die in zijn vorig leven (al dan niet) een hond was vooral geschikt voor een prettig gestoorde komedie, wat ‘Dean Spanley’ voor het grootste deel ook is. In de laatste tien minuten doet het echter vooral dienst als kapstok voor voorspelbare tranentrekkerij, hetgeen toch voor een ietwat fletse coda zorgt. Waardoor deze prent wel zijn drie stervormige hondenkoekjes verdient, maar de krabbel achter de oren helaas toch een beetje aan spankracht inboet.