Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Word je kregelig wanneer je weer eens zonder sigaretten blijkt te zitten? Bestaat je gemiddelde maaltijd uit twee repen chocola en een zak chips? Slik je alvast een Dafalgan tegen de hoofdpijn die wellicht toch zal komen? Indien het antwoord op één van die vragen ja is, dan is ‘Requiem For A Dream’ wellicht het geschikte heelmiddel. Zonder doktersvoorschrift verkrijgbaar, sinds kort ook op Blu-ray. De kans is namelijk reëel dat je na het zien van deze prent plotsklaps aanhanger wordt van een heilzamere levenswijze.

Om maar te zeggen dat Darren Aronofsky met zijn tweede film als regisseur (twee jaar na zijn sterke binnenkomer ‘Pi’) een uppercut van jewelste heeft afgeleverd, die ruim tien jaar na dato nog altijd staat als een huis. En die na herhaaldelijke kijkbeurten krek dezelfde stampen in je maag blijft toedienen als was je er voor de eerste maal getuige van. ‘Requiem For A Dream’ wordt geregeld in één adem genoemd met notoire drugsfilms als ‘Trainspotting’ en ‘Fear And Loathing In Las Vegas’, maar die vergelijking is niet helemaal terecht. De personages in Aronofsky’s prent raken dan ook wel in de ban van heroïne, peppillen en diens meer, maar meer dan over drugs, gaat ‘Requiem For A Dream’ over verslaafd zijn en over de neerwaartse spiraal waarin de personages als gevolg daarvan terechtkomen.

Zo is er de weduwe Sara Goldfarb (een grandioze Ellen Burstyn), die met behulp van door een malafide medicijnman voorgeschreven amfetamines een drastische vermageringskuur inzet omdat ze misschien in haar favoriete tv-programma mag optreden. Haar zoon Harry (Jared Leto) koestert op zijn beurt dan weer grote zakenplannen: hij wil voor zijn vriendin Marion (Jennifer Connelly) een kledingwinkel met haar eigen ontwerpen financieren. Maar Harry is niet bepaald de ondernemer en spendeert elke cent aan drugs, terwijl Marion ondertussen zo ver heen is dat ze bereid is om haar lichaam in de strijd te werpen – als ze maar drugs kan scoren. Tyrone (Marlon Wayans), Harry’s zakenpartner, ontdekt dan weer dat je je niet ongestraft kan inlaten met drugsdealers.

De titel – hoewel overgenomen van de gelijknamige roman van Hubert Selby, Jr. – is niet zomaar gekozen: elk van de protagonisten bevindt zich in een toestand tussen realiteit en fantasie. En hoe meer ze zich overgeven aan hun verslaving, hoe meer het ene (de realiteit) plaats moet ruimen voor het andere (de fantasie). Wanneer ze dan toch terug met beide voeten in de werkelijkheid worden geplaatst, levert dat een schokkende wake-up call op, getuige daarvan de laatste vijftien minuten – zonder twijfel één van de meest beenharde sequenties die ooit aan pellicule zijn toevertrouwd. Een rauwe, compromisloze collage van verbrijzelde dromen.

Aronofsky toont zich een meester in het veraanschouwelijken van de mentale én fysieke neergang van zijn personages (iets wat hij later nog dunnetjes zou overdoen in het over het paard getilde ‘Black Swan’). Visueel gaat hij tot het uiterste om hun emoties in onbehaaglijke beelden om te zetten. Met behulp van splitscreens, jumpcuts en Snorricam-shots (shots waarbij de camera bevestigd wordt aan het personage, waardoor de hele omgeving beweegt, behalve het personage) creëert hij een wereld waarin het onaangenaam vertoeven is. Hoe dieper het dal van de karakters wordt, hoe meer van zulke trucjes Aronofsky uit de kast haalt om hun aftakelende psyche treffend weer te geven. En hoe nadrukkelijker de dreigende strijkers van Clint Mansell en het Kronos Quartet – verantwoordelijk voor één van de ijzingwekkendste scores in járen – door merg en been gaan snijden.

‘Requiem For A Dream’ is een meesterstuk, een film die aan de ribben kleeft. Dat doen ook de fenomenale vertolkingen. Ellen Burstyn was sinds ‘The Exorcist’ niet meer zo goed op dreef. Het is onwaarschijnlijk dat ze bij de Oscaruitreiking de duimen moest leggen voor het ingestudeerde nummertje zie-mij-eens-iets-totaal-anders-doen van Julia Roberts in ‘Erin Brockovich’. Maar ook Jared Leto (inmiddels vooral zanger van 30 Seconds To Mars in plaats van acteur) en zelfs Jennifer Connelly (die later nog een Oscar zou winnen voor ‘A Beautiful Mind’) acteerden nooit beter. Allen weten ze psychologische neergang zó waarachtig te vatten dat je het er koud van krijgt.

Peter Janssens