Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Sloten inkt zijn er al gevloeid over de vijfde pelliculesymfonie van kluizenaar/traagfilmer/filosoof Terrence Malick, en het laatste woord is er nog lang niet over gezegd. Dat heb je met films die zowel vurige voor- als tegenstanders kennen. Onverschillig blijven bij ‘The Tree Of Life’ is welhaast geen optie: ofwel raak je in een lyrische trance door deze Gouden Palmwinnaar ofwel raakt het allemaal je koude kleren niet en geef je er ergens halverwege de brui aan. Ja, ‘The Tree Of Life’ is mysterieus, fascinerend en intrigerend, maar tegelijkertijd hoogdravend, ondoordringbaar, pretentieus en vervelend. En dan springt het niet-lineair vertelde scenario zowaar nog van de hak op de tak, en drenkt Malick alles in een esoterisch new age-aroma. Geen spek voor ieders bek, zoveel is duidelijk.

Malick focust in zijn levensboomopus op de broers Jack, R.L. en Steve O’Brien. In de jaren vijftig worden die in Texas autoritair opgevoed door hun vader (Brad Pitt). Een man die zijn jeugddroom (muzikant worden) niet kon waarmaken en zijn zonen kost wat kost wil leren dat je hard in het leven moet staan. Hij eist dat zijn kinderen hem met ‘sir’ aanspreken, en ook de huishoudelijke taken worden er nogal dwangmatig ingehamerd. Hun moeder (bezige bij Jessica Chastain, eveneens te zien in ‘The Debt’ en ‘The Help’) kiest voor een andere aanpak: zij gelooft meer in de helende kracht van gratie en dankbaarheid, en schenkt hen de liefde die ze bij hun vader vaak ontberen. De schizofrene situatie zorgt ervoor dat de drie jongens het niet makkelijk hebben tijdens hun wonderjaren.

Eigenlijk een makkelijk te volgen verhaaldraad, maar bovenstaande synopsis beslaat bij lange na niet het volledige plaatje. Malick toont ook de volwassen Jack (neergezet door Sean Penn die echt het spoor bijster lijkt en intussen al publiekelijk heeft laten weten dat hij niet is opgezet met de finale montage van ‘The Tree of Life’) die terugkijkt op zijn leven en er en passant de zin van wil ontdekken. Daarnaast is er nog Malicks beslissing om alles metaforisch te vergelijken met het ontstaan van de kosmos. Een genesis die Malick illustreert met een overdaad aan visuele effecten (digitale dinosaurussen inclusief) in een proloog die wat doet denken aan de beeldenstorm van Kubricks ‘2001: A Space Odyssey’.

Of ‘The Tree Of Life’ een goede film is, blijft voor interpretatie vatbaar, maar dat het straffe cinema is staat buiten kijf. Heel wat scènes zijn bloedmooi en Malick is nu eenmaal een cineast die meer heil zoekt in een beeld dan in duizend woorden. Wie een beetje cinefiele genen in zijn aardse lichaam heeft, doet er goed aan de uitdaging aan te gaan en vol te houden. Toegegeven, ook wij liepen gaandeweg verloren in Malicks labyrint maar we passeerden wel gangen waar we werden opgewacht door beelden die tot de mooiste behoren die we dit jaar al hebben gezien.

Opvallend is alvast dat Malick intussen al weer op een filmset staat. Als je weet dat Malicks vorige (‘The New World’) uit 2005 stamt en dat er tussen ‘Days Of Heaven’ en ‘The Thin Red Line’ maar liefst twintig jaar lag, dan is dat nieuws zelfs een complete verrassing. Daar Malick steevast al zijn projecten in grote geheimzinnigheid hult, is er nog niet veel geweten over dat nieuwe project dat als werktitel ‘The Burial’ heeft. Met de cast zit het alvast snor: Ben Affleck, Rachel McAdams, Rachel Weisz, Michael Sheen, Javier Bardem, Amanda Peet en Jessica Chastain, het is een lijstje waarvoor veel regisseurs symbolisch een rechterarm veil zouden hebben. En dan zou Malick zich zelfs al geëngageerd hebben voor nog twee projecten die in de nabije toekomst op stapel zouden staan. Eerst zien en dan geloven natuurlijk, maar toch: het lijkt alsof Malick zelf hernieuwde inspiratie heeft gevonden in deze levensboom. Tot spijt van wie het benijdt.

Simon Couwens