Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Muziekliefhebbers denken bij ‘Blue Valentine’ waarschijnlijk aan de gelijknamige lp/cd van Tom Waits uit 1978, filmminnaars hebben dankzij cineast Derek Cianfrance nu ook hun portie geschaafd kippenvel te pakken. Dit magistraal relaas van een prikkeldraadrelatie bevat immers nauwelijks een valse noot en toont aan dat Cupido’s liefdespijlen zowel de hemel- als hellepoort kunnen open wrikken.

‘Blue Valentine’ is de tweede film van Derek Cianfrance nadat hij in 1998 debuteerde met ‘Brother Tied’, een titel die nauwelijks buiten het festivalcircuit raakte. Niet dat hij in de tien jaar daarna stil zat, daar hij heel wat kortfilms en documentaires draaide. Alles ter financiering van wat nu al zijn levenswerk mag worden genoemd. De manier waarop Cianfrance met geduld en doorzettingsvermogen de film heeft gemaakt die hij voor ogen had, dwingt bewondering af. Zeker omdat deze prent levensechtheid propageert boven vals sentiment voor een groot multiplexpubliek. Geen dozijn rozen op een vliegveld in de climax met andere woorden.

Cianfrance beweert dat hij ruim zeventig aangepaste versies schreef van het scenario dat in 2006 een prijs van een miljoen dollar won: een budget waarmee hij aan de slag kon om het project gefinancierd te krijgen. Een proces vol vallen en opstaan: Cianfrance investeerde zelfs zijn loon nagenoeg volledig terug in het project zodat de opnames konden doorgaan. Ook het noodlot sloeg toe: na de dood van Heath Ledger in 2008 werden de opnames uitgesteld, zodat zijn voormalige verloofde Michelle Williams niet midden in haar rouwproces op de set moest staan. Williams en Gosling toonden gelukkig dezelfde gedrevenheid als hun regisseur. Cianfrance liet ze hun rollen bijna volledig geïmproviseerd inkleuren. Om hun personages écht onder de knie te hebben en zo realistisch mogelijk neer te zetten, huurden de acteurs tijdens de preproductiefase samen een huis, en pretendeerden ze een echte relatie te hebben. Een rollenspel dat er zelfs toe leidde dat ze in het openbaar conflicten uitvochten, zelfs in het gezelschap van de kleine Faith Wladkya die hun dochtertje vertolkt.

Filmmaken uit de buik dus, en niet zozeer volgens het boekje: ‘Blue Valentine’ mag door het sterk naturalistisch aroma dan wel openlijk flirten met het onafhankelijk low budget-oeuvre van pionier John Cassavetes, Cianfrance doet meer dan zomaar kopiëren. Echtheid en waarachtigheid die hij eveneens krijgt door de genuanceerde en geloofwaardige vertolkingen van Williams en Gosling. De verwijten die ze elkaar naar het hoofd slingeren en de desintegratie van hun relatie staan in schril contrast met de vlinder in de buik-scènes die niet-lineair in de verhaalstructuur worden geïntegreerd. De ‘You Always Hurt The One You Love’-serenade die Gosling aan Williams brengt (de scène zit integraal in de trailer) alleen al is van een overweldigende schoonheid, en is meteen exemplarisch voor de volwassen aanpak van Cianfrance, Williams en Gosling. Een effect dat François Ozon een paar jaar terug met zijn achterstevoren vertelde en statisch uitgewerkte relatiedesintegratie ‘5 x2’ nooit bereikte.

Voor sommigen was het allemaal te volwassen: de Motion Pictures Association of America nam aanstoot aan de nogal expliciete seksuele toon in het algemeen en een scène in het bijzonder en gaf ‘Blue Valentine’ een NC-17 etiket mee, waardoor heel wat bioscopen zouden weigeren om de film te programmeren. En dat terwijl de scène in kwestie heel beschaafd is in vergelijking met wat je in Europese films te zien krijgt. Cianfrance en de broers Weinstein (die de distributierechten voor Amerika kochten) gingen in beroep en wonnen, zodat ‘Blue Valentine’ zonder censuuringrepen toch met een R-rating in de zalen kon. Gelukkig maar, want dit drama met het hart op de tong toont de waarachtigheid van zijn personages en situaties in al zijn harde glorie. Cianfrance en Gosling hebben zich intussen al voor een nieuwe samenwerking geëngageerd, en daar kunnen we cinefielgewijs enkel maar heel blij om zijn.

Simon Couwens