Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

In 2006 scoorde Stephen Frears een dikke hit met ‘The Queen’, het relaas over hoe er in de Britse monarchie- en regeringskringen werd gereageerd op de dood van prinses Diana. De meeste lof (en een Oscar voor beste actrice) ging naar Helen Mirren, maar er viel evenzeer niet te ontsnappen aan de vertolking van Michael Sheen als premier Tony Blair. Een rol die hij inmiddels drie keer heeft vertolkt in wat zich gemakkelijkshalve laat samenvatten als de Tony Blair-trilogie. Zowel het eerste (‘The Deal’) als het laatste deel (‘The Special Relationship’) van dat drieluik zijn nu op dvd verkrijgbaar.

‘The Deal’ is net als ‘The Queen’ geregisseerd door Stephen Frears en geschreven door Peter Morgan. De film handelt over de overeenkomst die Tony Blair en Gordon Brown (vertolkt door David Morrissey) sloten in mei 1994, zodat Blair Labourpartijleider en uiteindelijk eerste minister kon worden. Een deal die ook bekend stond als het ‘Granita pact’, genoemd naar het (inmiddels failliete) restaurant waar de handen werden geschud. In ruil voor zijn afzijdig blijven kreeg Brown (die later alsnog Tony Blair zou opvolgen als eerste minister) heel wat zeggenschap over het binnenlands beleid onder Blairs eersteministerschap. Morgan en Frears tonen hoe de carrière van de twee politici zich binnen de partij ontwikkelt en uiteindelijk leidt tot de ‘gentlemen’s agreement’ die Blair naar het eerste ministerzitje leidt.

Een zitje dat hij verovert in mei 1997, een gebeurtenis die een belangrijke rol speelt in het tussen 1992 en de eeuwwisseling gesitueerde ‘The Special Relationship’. Deze prent, geregisseerd door Richard Loncraine en alweer geschreven door Peter Morgan, gaat dieper in op de relatie tussen Tony Blair en de Amerikaanse president Bill Clinton (Dennis Quaid) en bij uitbreiding tussen het politieke stelsel in de UK en de US. Door het casten van Quaid als Bill Clinton en Hope Davis als Hillary Clinton telt ‘The Special Relationship’ naast Sheen alvast nog een paar opvallende vertolkingen in de gelederen. Zo kwam Quaid ruim zestien kilogram bij om zo goed mogelijk het postuur van de echte Clinton te benaderen, een resultaat dat hij bekwam door elke dag McDonalds-maaltijden achterover te slaan.

De speciale relatie waarvan sprake in de titel slaat op de dichte politieke, diplomatische, culturele, economische, militaire en historische banden die er zijn tussen de Britse en Amerikaanse regering, en die expliciet werden vermeld door Winston Churchill na het einde van de tweede wereldoorlog. De relatie werd terug aangehaald toen Blair en Clinton het goed met elkaar konden vinden, in de periode dat Blair premier van Engeland werd en nadat Clinton aan zijn tweede termijn als Amerikaans president was begonnen. De twee kwamen overeen om elkaar zo goed mogelijk bij te staan en op die manier wat mee te zeilen op elkaars succes. Zo bleek Clintons invloed primordiaal in de Noord-Ierse vredesbesprekingen die Blair aanging. Ook tijdens het bloederig conflict dat Joegoslavië uit elkaar scheurde en dat uiteindelijk leidde naar door de NAVO-uitgevoerde bombardementen pleegden Blair en Clinton veel overleg. Net terwijl Blair zich in het openbaar heel positief uitliet over zijn samenwerking met Clinton, barstte echter een andere bom: Clinton werd beschuldigd van een seksuele relatie met de Witte Huis-stagiair Monica Lewinsky en later van meineed. En die zaak zorgde voor nogal wat druk op de relatie tussen de beide heren.

Waar ‘The Deal’ de genesis vertelt van Blairs politieke carrière, haalt ‘The Special Relationship’ de mosterd bij het hoogtepunt daarvan. Oorspronkelijk zou de film eveneens de relatie tussen Blair en Clintons opvolger Bush (en dan vooral die na 9/11 en tijdens de daaropvolgende oorlog in Irak) uit de doeken doen, maar Peter Morgan besloot uiteindelijk om de focus uitsluitend te leggen op de periode Blair-Clinton. Beide titels zijn eerder interessant uit geschiedkundig oogpunt dan als puur filmische hoogvliegers, maar ze zijn allebei wel heel oordeelkundig geregisseerd door respectievelijk Frears en Loncraine. Dat ‘The Special Relationship’ met de meeste pluimen gaat lopen komt omdat Morgan zich hier niet alleen concentreert op het politieke gekonkelfoes achter de schermen, maar ook zaken behandelt (de Lewinsky-affaire op kop) die destijds uitgebreid het nieuws haalden. Wie ‘The Deal’ en ‘The Special Relationship’ na elkaar bekijkt (en er desnoods nog even ‘The Queen’ bij haalt) zit alvast goed voor ettelijke uren boeiend en intrigerend weergegeven (en sterk vertolkt) politiek drama.

Simon Couwens