Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Ridley Scott mag op gezette tijden dan wel proberen om het genre van het grootschalig en breedsprakerig historisch epos nieuw leven in te blazen, feit is en blijft dat ze zoals vroeger niet meer gemaakt worden. Zet deze theorie kracht bij: de blu-rayrelease van Cecil B. DeMilles megalomane ‘The Ten Commandments’ uit 1956. Zelfs als de volledige bijbelse hocus pocus je gestolen kan worden, is het moeilijk weerstaan aan deze majestueuze brok oudetestamentcinema die de vlucht van de Israëlieten uit Egypte uit de doeken doet. Gekoppeld aan het levensverhaal van hun leider Mozes, met iconische verve vertolkt door Charlton Heston, lang voordat hij door Michael Moore op het rooster werd gelegd.

‘The Ten Commandments’ zou de laatste film worden van larger than life producer en regisseur DeMille. Hij had het verhaal van Mozes al eerder verfilmd als stille film in 1923, maar vond midden jaren vijftig de tijd meer dan rijp voor een spectaculaire remake, gedraaid in Vistavision en opgesmukt met de meest spectaculaire visuele effecten die destijds te koop waren. Het publiek lustte er meteen pap van, en de film bracht een voor die tijd fenomenale 65 miljoen dollar op. Rekening houdend met de inflatie komt dat in 2012-cijfers overeen met 1,025 miljard dollar, wat van ‘The Ten Commandments’ momenteel de zesde meest financieel succesvolle film aller tijden maakt in Amerika. Zeg nu nog eens dat de bijbel niet rendeert.

De film opent met het bevel van de Egyptische farao Ramses I om alle eerstgeboren mannelijke Hebreeuwers te vermoorden. De stouterd. Een moeder is bij de pinken genoeg om haar zoontje in een rieten mand te plaatsen op de Nijl, in de hoop dat hij op die manier kan worden gered. Het plan lukt, daar de kleine Mozes wordt opgevist door de Egyptische prinses Bithiah en hij kan opgroeien als generaal in het Egyptisch leger. Na een paar successen in diverse veldslagen krijgt hij van farao Seti I opdracht om een stad te bouwen ter ere van zijn jubileum. Tijdens de werken daarvan is Mozes getuige van de barre werkomstandigheden van de Hebreeuwse slaven waarop hij besluit op te komen voor hun rechten. Wat niet naar de zin is van Seti’s zoon Rameses, die er voor zorgt dat hij verbannen wordt uit Egypte. Gesterkt door de stem van God keert Mozes echter terug om alle slaven te bevrijden en door de woestijn op zoek te gaan naar het Beloofde Land.

DeMille ging niet over een nacht ijs bij het maken van ‘The Ten Commandments’. Alle showstoppende ingrediënten (de zeven plagen van Egypte, de gespleten Rode Zee, de geboorte van de tien geboden op de berg Sinaï …) zijn meer dan vijftig jaar na hun conceptie nog steeds niet stuk te krijgen. Ook met de cast nam DeMille weinig risico, en het resultaat is een fascinerende ‘wie is wie’ van opkomende en reeds gevestigde sterren uit de jaren vijftig. Heston werd zijn rol van Mozes definitief een wereldster, en veroverde daardoor drie jaar later de titelrol in ‘Ben-Hur’. Heston kreeg de rol omdat DeMille goede herinneringen had aan hun samenwerking voor ‘The Greatest Show On Earth’ in 1952 en omdat Heston als twee druppels water leek op Michelangelo’s beeldhouwwerk van Mozes. Ook Yul Brynner zette zichzelf op de kaart met zijn rol van de malafide Rameses I. Daarnaast is het uitkijken naar onder meer Anne Baxter (als Nefertiti, de vrouw waar zowel Mozes als Rameses verliefd op worden), Edward G. Robinson, Yvonne De Carlo (als Mozes natuurlijke moeder), John Derek (als Joshua, de profeet die Mozes inspireert), Cedric Hardwicke, John Carradine en Vincent Price.

Oorspronkelijk zou DeMille ‘The Ten Commandments’ opvolgen met een remake van ‘The Buccaneer’, maar zijn gezondheidstoestand (DeMille overleed in 1959 op 77-jarige leeftijd) verhinderde dat, waardoor hij die film liet regisseren door zijn schoonzoon Anthony Quinn. Maar dat is een ander verhaal. Het verhaal van ‘The Ten Commandments’ is er een van onverwoestbare Hollywoodgrandeur, gedraaid over een periode van elf maanden, met een cast van duizenden figuranten en een oog en oor voor details die ervoor zorgde dat de opnames van de sleutelscènes soms meerdere weken in beslag namen. DeMille gaat hier en daar uiteraard bombastisch uit de bocht, maar een kniesoor die daar over valt. Voor degenen die graag de Oscarscore van Hollywoodklassiekers bijhouden vermelden we nog dat de prent het moest doen met slechts 1 beeldje (voor de visuele effecten) en dat de zes andere nominaties (film, regie, mannelijke bijrol (Brynner), art direction, geluid en camerawerk) niet werden verzilverd.

Simon Couwens