Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

In de reeks ‘(een beetje) terug van weggeweest’: Roland Joffé, in de jaren tachtig heter dan heet in de cinefiele goegemeente dankzij ‘The Killing Fields’ en ‘The Mission’. Nog steeds zijn twee bekendste films, daar hij het daarna met titels als ‘Fat Man And Little Boy’, ‘City Of Joy’, ‘The Scarlet Letter’ en ‘Vatel’ moeilijk had om te scoren. En dan zwijgen we wijselijk over de schabouwelijke torture porn ‘Captivitity’ waarmee hij in 2007 vriend en vijand in een hilarische lachbui liet uitbarsten. Dat Joffé het alsnog in zich heeft om een ambitieus project in goede banen te leiden bewijst deze ‘There Be Dragons’, een respectabele poging om terug aan te sluiten bij de historische/politieke drama’s waarmee hij destijds doorbrak.

Joffé maakt het zichzelf en het publiek niet makkelijk door de verschillende tijdslagen waarin het verhaal zich afspeelt door elkaar te laten lopen. Al is hij uiteraard bijlange na niet de eerste die voor een narratieve flashbackstructuur kiest. Zelf moesten we bij ‘There Be Dragons’ vooral denken aan Denis Villeneuves ‘Incendies’ die min of meer dezelfde invalshoek gebruikt en op het eind met een onthulling voor de dag komt die een belangrijk verhaalelement in een nieuw daglicht plaatst.

In de eerste plaats is ‘There Be Dragons’ een autobiografische film over het (jonge) leven van de Spaanse priester Josemaria Escriva. Die zou op latere leeftijd de stichter worden van Opus Dei, en in 2002 (27 jaar na zijn overlijden) door Paus Johannes Paulus II heilig worden verklaard. Journalist Roberto Torres (Dougray Scott) wil een boek schrijven over Escriva en ontdekt dat zijn vader Manolo (Wes Bentley) tijdens zijn jeugd bevriend was met de latere priester. Als kind waren ze zelfs boezemvrienden, maar tijdens het opgroeien en het uitbreken van de Spaanse burgeroorlog, gingen ze elk een andere richting uit. Manolo ging het leger in en zou uiteindelijk een spion voor de fascisten worden, Escriva (Charlie Cox) koos (niet geheel verrassend) voor een vredevoller pad.

‘There Be Dragons’ is echter meer dan zomaar een focus op de oorlogsjaren van Escriva. Tegelijkertijd is het een reconstructie van de Spaanse burgeroorlog (Joffé stopt nogal wat veldslagen in de prent) en toont het de innerlijke strijd van Manolo die jaloers wordt als hij ziet dat de Hongaarse revolutionaire Ildiko (Olga Kurylenko) meer genegenheid opvat voor militieleider Oriol dan voor hem. Op zijn sterfbed doet Manolo alsnog zijn levensverhaal uit de doeken en zal Roberto uiteindelijk toch nog de waarheid ontdekken over de rol die zijn vader in de oorlog speelde, en over zijn eigen afkomst.

Dat er een nogal sterk religieus getinte gaas hangt over ‘There Be Dragons’ hoeft, gezien het onderwerp, uiteraard niet te verwonderen. Bovendien werd de prent meegeproduceerd door leden van Opus Dei. Wat echter niet wil zeggen dat Joffé een propagandapamflet aflevert voor de kerkelijke stroming die Escriva oprichtte. Joffé verpakt de thematiek van vergeving en menselijk geloof in een stevig oorlogsdrama dat tegelijkertijd een brok boeiende Spaanse en Europese geschiedenis uit de doeken doet. Er deed trouwens al een tijdje een ander scenario voor een project over Escriva de ronde, maar dat werd onder meer geweigerd door Hugh Hudson (nog zo’n grote naam uit de jaren tachtig die daarna – na ‘Chariots Of Fire’ en ‘Greystoke’ om precies te zijn – nagenoeg al zijn krediet verspeelde) en Alejandro González Iñárritu. Toen Joffé het scenario te lezen kreeg en zich verdiepte in het leven van Escriva, wou hij de film enkel regisseren op voorwaarde dat hij zelf een nieuw script mocht schrijven, om vervolgens op de proppen te komen met de meerlagige flashbackstructuur. Het resultaat is een film die niet onmiddellijk weet te boeien, maar gaandeweg uitgroeit tot een fascinerend verteld menselijk drama, ingebed in een historische omkadering. De scènes waarin de bejaarde Manolo schoon schip maakt hadden misschien niet gehoeven en maken het allemaal extra zwaar, maar als comeback van Joffé is dit alvast een prent waarvoor hij zich niet hoeft te schamen.

Simon Couwens