Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

De Fin Aki Kaurismäki is altijd al een buitenbeentje geweest. Zijn films laten zich niet makkelijk in een hokje duwen, en met zijn eigenzinnig oeuvre boordevol bizarre personages sprokkelde door de jaren heen een trouwe fanclub bij elkaar die lief en leed vergat bij titels als ‘Ariel’, ‘Leningrad Cowboys Go America’, ‘The Match Factory Girl’, ‘Drifting Clouds’ en ‘The Man Without A Past’. Dusver voelde Kaurismäki zich – in tegenstelling tot andere Europese cineasten met naam en faam – niet geroepen om de oversteek naar Hollywood te wagen. Iets dat waarschijnlijk niet snel zal gebeuren, daar zijn ambities helemaal niet in het commerciële Tinseltown liggen. Integendeel zelfs.

Voor ‘Le Havre’ verlaat hij toch even zijn thuisland. Zoals de titel aangeeft strijkt hij neer in de Franse havenstad Le Havre, ongewild een belangrijke mensensmokkeldraaischijf. Wanneer de politie er een container onderschept met Afrikaanse vluchtelingen, kan een van hen – de minderjarige Idrissa (Blondin Miguel) – ontsnappen. Hij wordt opgevangen door Marcel Marx (André Wilms), een eenvoudige schoenpoetser die het in een vorig leven probeerde als auteur en zijn verleden als bohemien nooit van zich heeft kunnen afschudden. Marcel probeert Idrissa met de hulp van wat gelijkgezinden buiten het bereik van de politie te houden, en beraamt een plan om hem uit veilig uit Le Havre te krijgen zodat hij zich in Londen met zijn moeder kan herenigen.

Kaurismäki vatte drie jaar voordat de opnames van start gingen het plan op om een verhaal te vertellen over een Afrikaanse tiener die in Europa aankomt op zoek naar een beter leven. Aanvankelijk liet hij zijn oog vallen op Zuid-Europa, ergens in Italië of Spanje, maar hij vond geen geschikte locatie. Het geschikte alternatief bleek het Noord-Franse Le Havre te zijn, dat met zijn aparte atmosfeer en couleur locale zelfs de gedroomde locatie voor Kaurismäki bleek te zijn. Vooral omdat de stad hem in staat stelde om van ‘Le Havre’ een hommage te maken aan de Franse cinema. Zo verwijzen namen van personages naar het rijke Franse filmverleden (Marx’s echtgenote – vertolkt door vaste Kaurismäki-actrice Kati Outinene – noemt niet voor niets Arletty) en cast hij zowaar Truffauts fetisjacteur Jean-Pierre Léaud in een bijrol. Iets wat hij ook al deed in ‘La Vie De Bohéme’ uit 1992, waarin overigens het personage van Marcel Marx eveneens van de partij was.

‘Le Havre’ is dus veel meer dan zomaar een eenvoudig verhaaltje over een man die een illegaal onderdak verleent. Enerzijds brengt Kaurismäki wel degelijk het verhaal achter de krantenkop of nieuwsreportage, maar het is snel duidelijk dat hij zijn prent verpakt als hommage aan de stad waarin hij het verhaal situeert. En daarbij offert hij het alledaags realisme nogal eens op voor magisch realisme: de manier waarop de inwoners van Le Havre samenklitten bijvoorbeeld lijkt welhaast surrealistisch in deze cynische tijden, hetgeen de film zowaar een ontroerende onderlaag bezorgt. Zeker omdat Marcel tijdens zijn acties om Idrissa uit de handen van de politie te houden ook te kampen heeft met persoonlijke problemen, zoals de ziekte van zijn vrouw.

Voor degenen die er aan twijfelen of deze Franse uitstap van Kaurismäki nu wel een echte Aki-film is: jawel hoor. Niet alleen werd ‘Le Havre’ voor een groot deel met Fins geld gedraaid, scènes zoals die waarin de lokale crooner Little Bob (een kruising tussen Elvis en Johnny Halliday) een nummertje mag brengen zijn vintage Kaurismäki. Iets waar we cinefielgewijs enkel maar tevreden om kunnen kirren. ‘Le Havre’ is een lieve, kleine prent waarin het venijn met een licht verslavend joie de vivre onder het tapijt wordt geveegd. En daar is tot op nader order nog steeds niets op tegen.

Simon Couwens