Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Je kan het regisseur Stephen Daldry niet verwijten dat ‘Extremely Loud & Incredibly Close’ iets Oscargeils uitstraalt. Met ‘Billy Elliot’, ‘The Hours’ en ‘The Reader’ scoorde de Britse pathosfilmer immers de perfecte hattrick: driemaal nominaties voor Beste Film én Beste Regie. En met deze adaptatie van de tweede roman van de Joodse successchrijver Jonathan Safran Foer (eerder verfilmde Liev Schreiber zijn ‘Everything Is Illuminated’) had hij ei zo na een vier op een rij beet. Daldry greep naast een eervolle vermelding, maar de film wist wel een plaats te veroveren in het lijstje Beste Film-genomineerden.

Een fel gecontesteerde plaats overigens, want diverse Amerikaanse critici maakten gewag van ‘de slechtste film ooit die een Oscarnominatie voor Beste Film kreeg’. Zeer eigenaardig, want wij dachten dat ze daar over de plas wel van een stevige scheut tearjerker hielden. Kijk maar hoe ‘The Help’ unaniem op applaus werd ontvangen. Net zoals deze film betrof dat een fictief verhaal tegen een historische setting. Of zou het er iets mee te maken hebben dat de historische setting van ‘Extremely Loud & Incredibly Close’ nog iets te vers in het geheugen zit?

Foers roman was immers één grote metafoor voor het verlies dat New York te beurt viel na 9/11. Omdat je dat nu eenmaal niet kan vatten in één boek (of één film), focuste Foer – en nu ook Daldry – zich op het relaas van de 9-jarige Oskar (knappe rol van Thomas Horn) die tijdens de aanslag op de Twin Towers zijn vader (Tom Hanks) verloor. Een jaar later is de lichtautistische Oskar daar nog steeds niet van bekomen en zijn moeder (een uitstekende Sandra Bullock) is er niet in geslaagd om die leemte enigszins te vullen. Wanneer Oskar op een dag in een vaas een sleutel vindt, gaat hij ervan uit dat zijn vader hem een boodschap wilde nalaten.

Wat volgt, is een wel heel bijzondere speurtocht naar het slot waar die sleutel op past. Veel aanknopingspunten heeft Oskar niet buiten een enveloppe met het opschrift ‘Black’, waarin hij de sleutel vond. Tijdens zijn reis ontmoet hij een boel mensen die allemaal op hun eigen manier proberen te overleven en vaak zelf af te rekenen hebben met een recent verlies én krijgt hij hulp uit onverwachte hoek wanneer een oude man (Max Von Sydow in een zwijgende rol) die bij zijn oma een kamertje huurt, besluit Oskar te helpen bij het oplossen van zijn levenspuzzel, die onrechtstreeks ook een boel antwoorden in petto heeft waar hijzelf al een hele tijd naar op zoek was (hij is een Holocaust-overlever).

Als er al één constante is in Daldry’s korte carrière, dan is het dat de man duidelijk het risico niet schuwt om zijn vingers te verbranden aan zogeheten moeilijk te verfilmen romans. Soms draait het goed uit (‘The Hours’ is sublieme cinema), maar net zo goed kan het eindresultaat een sof zijn, waarvan je niet begrijpt dat de cinefiele goegemeente er laaiend enthousiast over is (we verstaan nog steeds niet wat er zo aangrijpend was aan ‘The Reader’). ‘Extremely Loud & Incredibly Close’ positioneert zich netjes tussen die twee films in. Verschillende afzonderlijke scènes vertonen absoluut tekenen van genialiteit, maar het nogal chaotisch opgebouwde scenario maakt het je niet altijd even eenvoudig om mee te leven met de queeste van het jonge hoofdpersonage. Foers bronroman wil vooral een ‘belevenis’ zijn, en zoiets laat zich niet zomaar één op één vertalen naar het grote scherm. Maar het moet gezegd: Daldry houdt zijn natuurlijke neiging om te verglijden richting goedkoop sentiment uitstekend binnen de perken en wanneer Alexandre Desplats mooie score dan toch al eens gaat aanzwengelen, dan is de krop in de keel nooit veraf.

Bovendien gaan de makers ook respectvol om met hun dramatisch geladen onderwerp. Daarbij worden ze geholpen door een zeer ingetogen acterende cast, waarin naast Hanks en Bullock onder meer ook John Goodman en Viola Davis opduiken. Maar de motor van de film is het wonderlijke samenspel tussen een hyperkinetische Thomas Horn (hij excelleert als vroegrijpe pedante wijsneus) en een daar haaks op staande, de lippen stijf op elkaar houdende Max Von Sydow, die met één blik meer zegt dan zijn jonge tegenspeler en voor die vertolking wat ons betreft gerust de Oscar voor Beste Mannelijke Bijrol in ontvangst had mogen nemen.

Peter Janssens