Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

‘Goodfellas’ wordt algemeen beschouwd als Martin Scorseses gangsterklassieker, een status waartegen deze ‘Casino’ altijd heeft moeten opboksen. Om één of andere reden wordt deze uit 1995 stammende misdaadparel consequent het mindere broertje genoemd van het vijf jaar eerder verschenen ‘Goodfellas’. Akkoord, in beide gevallen gaat het om een op ware feiten gebaseerde maffiahistorie, afkomstig uit de pen van Nicholas Pileggi, en mogen Robert De Niro en Joe Pesci zich van hun meest misdadige kant laten zien, maar je kan ‘Casino’ bezwaarlijk een doorslagje noemen.

Als we de verhouding tussen ‘Goodfellas’ en ‘Casino’ dan toch in familiebanden moeten uitdrukken, dan kan je die laatste nog het best vergelijken met een succesvolle oom, die zijn geluk in het ‘buitenland’ is gaan beproeven. Speelde het relaas van Henry Hill – die zolang hij zich kan herinneren een gangster wilde zijn – zich af in de kleine garnaalcriminaliteit van New York, dan verplaatst Scorsese de actie ditmaal naar het grootsere, meer tot de verbeelding sprekende Las Vegas, de stad waar alle dromen aan diggelen worden geslagen – soms zelfs met een honkbalknuppel.

In die Stad der Zonden krijgt Sam ‘Ace’ Rothstein (Robert De Niro) een casino toegewezen. Hij is niet van plan zich met veel schimmige zaakjes bezig te houden, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan wanneer zijn oude vriend Nicky Santoro (Joe Pesci) ten tonele verschijnt. En alsof hij daarmee nog niet de handen vol heeft, verpandt hij ook nog eens zijn hart aan het luxehoertje Ginger (Sharon Stone), met wie hij snel in het huwelijksbootje treedt. Een trip naar de top ligt voor hem uit, maar zoals dat gaat met de meeste zeroes die plots heroes worden, lonkt de terugval om het hoekje.

‘Casino’ klokt af op 178 minuten, maar raast in een sneltempo voorbij. Het eerste uur gunt Scorsese ons een intrigerende kijk in het radarwerk van een goed draaiend casino, vanaf iets over halfweg verschroeit hij zijn personages (en de kijker) met een pulserend ritme, het filmische equivalent van een tikkende tijdbom. Uit de door Saul Bass met pracht vormgegeven openingscredits weten we overigens al dat een ontploffing immer nakend is. Het resultaat is een episch rise and fall-verhaal, zoals alleen good ole’ Marty ze kan brengen: met aandacht voor zijn getormenteerde, maar nooit eendimensionale karakters (Joe Pesci’s Nicky is tegelijk een gangster die zijn slachtoffers met een bankschroef te lijf gaat én een vader die ontbijt met zijn zoontje) en een altijd functionele 70s-soundtrack met songs van onder meer Roxy Music, The Moody Blues en The Rolling Stones – met het onvermijdelijke ‘Gimme Shelter’.

Voor Robert De Niro zou ‘Casino’ de achtste en laatste samenwerking worden met Scorsese. Zou het toevallig zijn dat de carrière van Bawb hierna enige tijd in een dip terechtkwam? Feit is dat zijn vertolking van maffiaman met normen en waarden zonder twijfel één van de (miskende) hoogtepunten uit ’s mans omvangrijke carrière is. De Niro – hoe goed hij ook is – heeft wel eens de neiging om het er nogal dik op te leggen, maar hier houdt hij het opvallend ingetogen. Het maakt zijn vertolking des te indringender. Eenzelfde vlieger gaat op voor Sharon Stone, wier casting destijds meer dan één wenkbrauw deed fronsen. Maar ook zij blijkt meer in petto te hebben dan het typetje van de verleidelijke vamp die sliploos d’r benen kruist. Pesci op zijn beurt zit in volle ‘Goodfellas’-modus: clown en ultieme dreiging in één persoon, soms in één blik.

‘Casino’ heeft altijd in de schaduw gestaan. Niet alleen van ‘Goodfellas’, maar ook van tal van andere gangsterfilms, voor wie deze reflectie van een veranderend maffiaklimaat niet moet onder doen. Deze tot in de puntjes verzorgde Blu-ray-release (lees: een mooie verpakking en een karrenvracht aan even beklijvend bonusmateriaal) is dan ook de perfecte gelegenheid voor herwaardering.

Simon Couwens