Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Fans van gezwollen religieuze en historische epossen, spits de oren en laat de paukenvellen trillen: dankzij de Blu-ray-release van Samuel Bronstons twee meest bekende marathonfilms (‘El Cid’ en ‘The Fall Of The Roman Empire’) zijn beide titels voor de eerste keer in een echt glorieuze beeld- en geluidskwaliteit te bewonderen. Waarmee deze klassiekers een upgrade krijgen die hun ietwat onterecht mindere reputatie volledig in de schaduw zet.

De van Russische afkomst zijnde Samuel Bronston (Trotski was zijn neef) verdiende zijn eerste sporen in filmland bij de Franse poot van de MGM-studio’s in Parijs. Eenmaal in Amerika zette hij zijn eigen productiefirma op, en hij was vooral geïnteresseerd in het produceren van epische films die pasten in de tijdsgeest van grootschalige Hollywoodproducties als ‘Quo Vadis’ en ‘Ben-Hur’. In totaal zou hij tussen 1942 en 1984 dertien films produceren. Zijn laatste film (het Franse ‘Fort Saganne’) betekende een late come back na een afwezigheid van maar liefst achttien jaar. Om de kosten te drukken en vooral zijn eigen baas te kunnen blijven bouwde Bronston in Spanje in Las Rozas (nabij Madrid) een reusachtige studio waar hij het gros van zijn films zou draaien.

Veel cinefielen beschouwen ‘El Cid’ als Bronstons beste film. ‘El Cid’ behandelt het leven van de legendarische Castilliaanse krijgsheer Don Rodrigo Diaz de Vivar die in de elfde eeuw vocht tegen de Moorse invasie en een belangrijke rol speelde in de vereniging van Spanje dat in die tijd nog uit afzonderlijke regio’s bestond. Uiteraard is alles hevig geromantiseerd, maar de kern van de zaak volgt zo goed als mogelijk de geschiedkundige feiten. Bronston engageerde de Spaanse historicus Ramon Menendez Pidal om de feiten van de fictie te scheiden, en het scenario zo historisch mogelijk verantwoord te houden. Alles samen goed voor een drie uur durende saga over royaal en politiek gekonkelfoes, heroïsche en minder heroïsche daden, wapengekletter, smachtende romantiek en grootschalige actietaferelen.

Bronston keek tijdens de productie van ‘El Cid’ niet echt op een dollar of peseta. Het productiebudget klokte af op 6 miljoen dollar, had een figurantencast van zevenduizend mensen, een kleerkast met tienduizend kostuums en magnifieke beelden die werden opgenomen in vier historische Spaanse kastelen. Een slimme zet was alvast het casten van Charlton Heston in de titelrol. Heston was al een ster van het genre (‘The Ten Commandments’, ‘Ben-Hur’), wat de kans op succes meteen erg groot maakte. Voor de vrouwelijke hoofdrol koos Bronston voor Sophia Loren, wiens sterrenstatus toen vooral in Europa ongenaakbaar was. La Loren kreeg tweehonderdduizend dollar betaald voor tien weken werk. De regie werd toevertrouwd aan Anthony Mann, de regisseur van tal van klassieke westerns en vooral bekend van zijn samenwerking met James Stewart. Voor Mann was de regie van ‘El Cid’ een mooie opsteker, daar hij het jaar daarvoor door Kirk Douglas was ontslagen op de set van ‘Spartacus’ ten voordele van Stanley Kubrick. Al zou Mann uiteindelijk wel nog samenwerken met Douglas in ‘The Heroes Of Telemark’ in 1965.

Mann bewijst met de regie van ‘El Cid’ in elk geval uit het goede epische hout gesneden te zijn. Zelfs al haalt de film het niet van de nog grootschaligere MGM-epossen, zijn regie is vooral in de actiescènes verbluffend. Een mens zou van minder heimwee krijgen naar het pre-CGI tijdperk. De gezwollen retoriek en een iets te praatziek middenstuk verhinderen dat ‘El Cid’ echt meesterlijk wordt, maar dat is detailkritiek. Zeker omdat deze prent ruim vijftig jaar na dato nog maar weinig van zijn pluimen heeft verloren. Noch van zijn al dan niet bewuste campfactor: zo wordt de leider van de Moren vertolkt door niemand minder dan de onlangs overleden Herbert Lom. Ook Martin Scorsese is fan van ‘El Cid’ en hij was zelfs één van de drijvende krachten achter de restauratie van de film in 1993.

Simon Couwens