Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Nightcrawler
Het is niet altijd even eenvoudig om een film in één genrehokje te plaatsen. ‘Nightcrawler’ bijvoorbeeld hebben we in het vak van thriller geparkeerd, maar heeft evenveel recht om te stationeren in dat van drama of (zwarte) komedie. Duidelijk niet voor een gat te vangen, dit regiedebuut van Dan Gilroy. En dat is een van de charmes ervan. Al is de echte koopwaar de vertolking van Jake Gyllenhaal, die eens te meer bewijst een intense kameleonacteur te zijn. Onze cinefiele kop eraf als daar ooit geen Oscarerkenning voor komt.
Dan Gilroy is de broer van Tony Gilroy, de scenarist van de Bourne-reeks en regisseur van ‘Michael Clayton’ en ‘Duplicity’. Het talent zit blijkbaar in de genen. Dan deelt sinds 1992 trouwens have en goed met Rene Russo, wat waarschijnlijk verklaart waarom ze nog eens een rol op het voorplan krijgt. De vijfenvijftigjarige Gilroy had dusver enkel scenario’s op zijn conto staan, en levert met ‘Nightcrawler’ een opmerkelijk regiedebuut af dat zich afspeelt in een weinig conventionele leefwereld: die van de rioolratten die ’s nachts uitrukken met een camera telkens een ongeval gebeurt om die beelden daarna voor grof geld te verkopen aan sensatiegeile televisiestations.
Lou Bloom (Gyllenhaal) is zo’n nachtkruiper. Als we hem leren kennen probeert hij via verschillende manieren aan de kost te komen: hij verkoopt gestolen riooldeksels aan ijzerhandelaren, pleegt kruimeldiefstallen, beheert de edele kunst van het oplichten en zou waarschijnlijk zelfs zijn schoonmoeder verpatsen – mocht hij die hebben. Een ontmoeting met een professionele nightcrawler (Bill Paxton in een alweer stevige bijrol) noopt hem ertoe om ook als betaald ramptoerist aan de slag te gaan. Wanneer hij de beelden van een carjacking kan verkopen aan een lokaal televisiestation en er een exclusiviteitsdeal mee afsluit, begint hij steeds driester te werk te gaan. Hij selecteert een assistent, gaat openlijk de concurrentie met Paxton aan en schrikt er zelfs niet voor terug om plaatsen waar een misdaad plaatsvond te manipuleren.
Het script mag op zich al genoeg lekkers in de aanbieding hebben, de echte viersterrenwaarde komt vooral door de manier waarop Gyllenhaal zijn personage inkleurt. Gyllenhaal stelde zelf voor om hevig te vermageren voor deze rol, hetgeen de creepynessfactor aanzienlijk de hoogte instuurt. De pezige en afgetrainde Gyllenhaal die als een jakhals in de nacht op zoek gaat naar zijn prooien is met stip een van de iconische beelden van het cinemajaar 2014. Ook zijn in marketingjargon gedrenkte verkooppraatjes vormen een sublieme karaktertoets: een gladde marketingjongen met de karakteriële eigenschappen van Norman Bates – zelfs Freddy Krueger zou zich daar nooit in de dromen van wanen.
Keerzijde is dat de sterkte van Gyllenhaal de mindere momenten van ‘Nightcrawler’ extra sterk benadrukt. Als mediasatire ligt het er soms te dik op: Gilroy laat duidelijk zien fan te zijn van ‘Network’, maar waar Sidney Lumets klassieker uit 1976 het spel subtiel speelde, dreigt Gilroy er mee om af te glijden naar een te breed uitgespeelde farce. In die optiek voelt de climax net iets te makkelijk aan. Of hoe het af en toe voelbaar is dat een meer doorleefde regisseur misschien een nog meer penetrerende ziel in ‘Nightcrawler’ kon hebben gelegd. Wat niet wegneemt dat dit een ongemeen originele prent is die dankzij Gyllenhaals tour de force terecht op veel must see-lijstjes zal prijken.
© Cinevision.be/nl
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.