Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Big Eyes
“Maar mama, wat hebben de mensen die jij schildert grote ogen.” “Dat is om beter in hun en mijn ziel te kunnen kijken, mijn kind.” Dergelijke dialoog zou mogelijk geweest zijn ten huize van Peggy Doris Hawkins, toen haar dochter Jane toekeek hoe haar moeder schilderijen maakte van vrouwen en kinderen met grote ogen. Die grote ogen vormden het kenmerk van Hawkins’ werk, en haar schilderijen zouden in de sixties uitgroeien tot een ware popcultuursensatie. In die mate zelfs dat beroemdheden haar betaalden om van hen een portret met grote ogen te laten schilderen. Een dergelijk gegeven is uiteraard koren op de molen van popcultuurgoeroe Tim Burton, en dus hoeft het niet te verwonderen dat hij een film over het leven en werk van Peggy Doris Hawkins aan zijn portfolio toevoegt.
Of liever, over dat van Margaret Keane. Het is immers pas na haar huwelijk met Walter Keane dat de werken van Peggy/Margaret echt bekend werden. En dan nog niet eens onder haar eigen naam, daar Walter haar werk zonder schroom en zonder scrupules kaapte en de buitenwereld deed geloven dat hij de echte kunstenaar was. Niemand mocht weten dat Margaret degene was die de kunstwerken met de grote ogen schilderde. Walter deed haar geloven dat het grote publiek nooit kunst van een vrouw zou kopen, al kost het niet veel moeite om te geloven dat Walter zijn daad eveneens uit eigen opportunisme stelde. Hij zou immers niet kunnen aanvaarden dat hij als echtgenoot tweede viool moest spelen. Margaret bleef stilzwijgend toekijken, zelfs al waren de schilderijen vooral de verwezenlijking van haar innerlijke gevoelens. In de sixties moest een vrouw/echtgenote echter in de eerste plaats onderdanig zijn, en dus liet ze Walter ongegeneerd met de pluimen lopen. Feit is dat Walter naast fraudeur en fantast in de eerste plaats een gewiekst verkoper en marketeer was. Hij zorgde er voor dat de schilderijen een gigantisch succes werden, en boorde een extra goudader aan door de werken van Margaret op gefotokopieerde posters te verkopen, zodat ook ‘het gewone volk’ zijn kas spijsde. In die optiek kan je besluiten dat het concept van souvenirshops in museums eigenlijk onofficieel door Walter Keane is bedacht.
‘Big Eyes’ scoort op verschillende vlakken. Enerzijds brengt het de werken van Margaret Keane onder de aandacht. Een Amerikaans publiek zal daar weliswaar al mee bekend zijn, daar de schilderijen/reproducties van Keanes werken daar vlot beschikbaar zijn en tot de algemene culturele bagage horen. Daarnaast is het een interessant tijdsportret, dat de man-vrouwrelatie kadert in de toen geldende sociale normen. Ook als karakterstudie scoort ‘Big Eyes’ goede punten: zelfs al is het moeilijk om te geloven wat Walter Keane allemaal bekokstoofd en bewerkstelligd, de waarheid was – volgens Burton althans – nog duizend keer wilder en sensationeler.
Amy Adams is goed gecast als de broze, maar uiteindelijk zeer strijdvaardige Margaret Keane. En dat terwijl Christoph Waltz zonder remmen door de bochten racet als een uitzinnige gek. Niet iedereen is even enthousiast over het ‘overdreven’ acteren van Waltz dat tonaal niet altijd even standvastig is. Zijn nadrukkelijke manierismen zorgen in elk geval voor een bij vlagen hilarische toevoeging – zeker in het laatste kwartier – aan wat zoal een surreël verhaal is.
Tim Burton is fan van het werk van Margaret Keane, en heeft een uitgebreide collectie van haar schilderijen in zijn bezit, waaronder een aantal die ze speciaal voor hem schilderde. Burton kwam pas vrij laat aan boord van het project dat werd uitgewerkt door de scenaristen Scott Alexander en Larry Karaszewski, van wie hij in 1994 ‘Ed Wood’ verfilmde. Burton kiest trouwens bewust voor een vrij teruggehouden aanpak: de enige echte Burton-touch bestaat uit een paar scènes waarin Margaret hallucineert en rondom haar enkel mensen met grote ogen ziet. Voor de rest regisseert Burton grotendeels anoniem, en laat hij het verhaal, de acteurs en de schilderijen voor zich spreken. Ironisch genoeg is deze aan de oppervlakte onpersoonlijke Burtontitel een van zijn beste van de laatste jaren. Wie bovenaan zijn Burtonfavorietenlijstje ‘Edward Scissorhands’ en ‘Big Fish’ heeft prijken, heeft zelfs geen enkele reden om zich niet te laten onderdompelen in deze mooi vertelde, afwisselend gevoelige en van de pot gerukte penselenfilm.
© Cinevision.be/nl
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.