Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Het blijft opvallend hoe boegbeelden van young adult-verfilmingen meer willen en mogen doen dan enkel opdraven in voor de hand liggend tienervoer. Jennifer Lawrence heeft al een Oscar op de make-upspiegel staan en Shailene Woodley is goed op weg om er binnen een paar jaar ook een te hebben. De twee sterkhouders van de ‘Twilight’-franchise hoeven zich evenmin zorgen te maken om hun street credibility: Robert Pattinson werd door David Cronenberg binnengehaald als nieuwe fetisjacteur, en met haar rol in Olivier Assayas’ arthousebespiegeling ‘Clouds Of Sils Maria’ bewijst Kristen Stewart nogmaals het grotere/andere werk aan te kunnen. Samen met de schijnbaar alomtegenwoordige Chloe Grace Moretz mag Stewart hier bewijzen dat de grens tussen commerciële blockbusters en alternatiever werk vaak kleiner is dan gedacht.

De echte diva van dienst in ‘Clouds Of Sils Maria’ is de enige echte Juliette Binoche. En dat in een rol die zowel haar eigen persoon als haar beroep onder de loep neemt. Als Maria Enders is ze al meer dan twintig jaar een vooraanstaande actrice, zowel in film als op de planken. Af en toe was ze zelfs te zien in grootschalig Hollywoodentertainment, zo leren we tijdens de proloog. Dat ziet ze echter niet langer zitten: geen nieuwe ‘X-Men’ meer voor haar, daar ze het acteren voor groene schermen beu is. Lekker meta-ironisch natuurlijk, daar ‘Clouds Of Sils Maria’ in dezelfde maand in première ging als ‘Godzilla’ – waarin Binoche ook van de partij was. Maria is samen met haar persoonlijke assistente Valentin (Stewart) met de trein op weg naar Zwitserland, waar haar ontdekker Wilhelm Melchior een award overhandigd krijgt. Het was door een rol in diens ‘The Maloja Snake’ dat Maria van dag op dag een ster werd. Tijdens de treinreis krijgt Maria te horen dat Wilhelm onverwacht is overleden: wat een feest moest worden, mondt uit in een postuum eerbetoon.

Net dan krijgt Maria de kans om aan te treden in een nieuwe versie van ‘The Maloja Snake’. Waar ze destijds een ambitieus meisje vertolkte dat een relatie begon met een rijpere vrouw die ze naderhand tot zelfmoord dreef, zou ze nu de rol van de oudere vrouw moeten vertolken. Een logische evolutie, maar toch twijfelt Maria. Vooral omdat ze het moeilijk heeft om met haar eigen ‘ouder worden’ geconfronteerd te worden. Uiteindelijk hapt ze toe, en ze leert dat haar vroegere rol ditmaal is voorbehouden voor ene Jo-Ann Ellis (Moretz), een ‘internetfenomeen’ dat Lindsey Lohan op de maagd Maria doet lijken.

Om zich voor te bereiden op de rol trekt Maria zich met Valentin terug in Melchiors voormalige landgoed in Sils Maria. Een dorp in de Zwitserse Alpen dat bekend is om een uniek weerfenomeen: als het meezit drijven wolken door de wind als een sluierend serpent over de rivier het dal binnen. Het is van dat natuurwonder dat de titel ‘The Maloja Snake’ is afgeleid. Valentin helpt Maria met het doornemen van de dialogen, en er ontrafelt zich tussen beide vrouwen een relatie die veel gelijkenissen vertoont met die tussen de beide personages in het toneelstuk. 

Assayas stopt veel lagen in ‘Clouds Of Sils Maria’. Hij haalt venijnig en satirisch uit naar het moderne Hollywood en geeft de huidige lichting CGI-spektakels meermaals een veeg uit de pan. Let op het heerlijke moment waarop Binoche even haar 3D-bril van de neus haalt om te kijken of zo’n bril/effect nu echt een verschil maakt. Assayas schrikt er zelfs niet voor terug om aan ‘name dropping’ te doen: waarom fictieve namen bedenken als je het met Harrison Ford of Sydney Pollack kan doen. ‘Clouds Of Sils Maria’ biedt eveneens een kijk op het voorbijglijden van de tijd: Binoche zal het ongetwijfeld net als haar personage moeilijk hebben met ouder worden en de link naar de rol waarmee ze bekend werd cultiveert uiteraard die tegenstelling. Daarnaast is dit ook een vrouwenportret: een groot deel van de film handelt over de ambigue relatie tussen Binoche en Stewart. Niet dat Assayas die klaar en duidelijk fileert: de dialogen en de correlatie met de gebeurtenissen in ‘The Maloja Snake’ zorgen er zelfs voor dat ‘Clouds Of Sils Maria’ zich een Ingmar Bergmanesk-elan aanmeet.

‘Clouds Of Sils Maria’ laat zich duidelijk op verschillende niveaus bekijken. De appreciatiegraad hangt in grote mate af van de affectie die je hebt met het arthouseparfum. Het cross-overpotentieel naar een ruimer publiek is door de vele knipogen en de aanwezigheid van Stewart en Moretz weliswaar groot, toch zal Assayas’ grotendeels gesloten en abstracte stijl in de eerste plaats voor genotvol gekir zorgen bij de kijker voor wie het allemaal een beetje moeilijker en trager mag zijn. De interessante trip die Assayas voorschotelt wordt trouwens extra mooi door de betoverende natuurbeelden van de Zwitserse natuurpracht – de ‘maloja snake’-wolkenformatie inclusief -die sfeervol in de narratie zijn gevlochten. 

Simon Couwens