Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Free State Of Jones
Een oorlog starten om te vermijden dat je in een andere oorlog moet vechten. Het lijkt een beetje een wag the dog catch 22, maar voor Newton Knight was het bittere ernst tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog. Newton was het vele bloedvergieten en de rabiate plunderingen door soldaten zo beu, dat hij met een paar gelijkgezinden – zwart zowel als blank - zijn eigen oorlog begon tegen de zuidelijke confederatie om zo zijn eigen staat, de ‘Free State Of Jones’, te kunnen oprichten. Echt zo’n synopsis waar je de raderen van een filmische interpretatie hoort ronddraaien. Toch?
Natuurlijk wel. Wat niet wil zeggen dat alles wat je te zien krijgt in ‘Free State Of Jones’ ‘echt is gebeurd. Fictie en non-fictie ontmoeten elkaar halverwege, al heeft Newton Knight uiteraard wel echt bestaan. Hij was een boer uit Jones County, Mississippi die als dokter/verpleger op het slagveld aanwezig was tijdens de oorlog tussen north and south. Na een bijzonder bloederige slag in 1862 besluit hij dat het genoeg geweest is: hij deserteert en keert terug naar zijn huis en echtgenote. Vooral omdat hij nutteloosheid van de oorlog inziet en ontdekt dat rijke mannen met minstens twintig slaven op hun erf of plantage de wapens niet moeten opnemen. Wanneer hij zich openlijk keert tegen de wandaden van het zuidelijke leger, is hij op slag persona non grata en opgejaagd wild.
Knight vindt onderdak in een commune gevluchte slaven die zich ophouden in de omliggende moerassen. Samen met hen en andere gedesillusioneerden besluit hij om een stuk grond te veroveren en dat de ‘Free State Of Jones’ te noemen. Een gebied waar geen rassenscheiding geldt en iedereen het recht heeft om te zijn wie hij is. Knight en de zijnen slagen in hun opzet en zijn vervolgens tot het eind van de oorlog een luis in de pels van de geconfedereerde troepen. Ook in de scenariomix: het verhaal van Knights achter-achter-achterkleinzoon die 85 jaar na het einde van de oorlog wordt gearresteerd. Daar Knight destijds een kind had met een zwarte slavin, heeft hij als nakomeling voor een achtste ‘zwart bloed’. Volgens de toen geldende regeling is hij daardoor ‘zwart’ en kan hij niet met zijn blanke verloofde trouwen omdat de toenmalige wetmakers over de rooie gingen bij een huwelijk tussen blank en zwart.
De grens tussen folklore en waarheid schijnt in ‘Free State Of Jones’ nogal dun te zijn. Knight was immers evenzeer controversieel als een held. Tegengestelde meningen dus, wat regisseur Gary Ross (‘Pleasantville’, ‘Seabiscuit’, ‘The Hunger Games’) er niet van weerhoudt om Knight als held te etaleren in deze historische hodgepodge. Ross zich liet alvast omringen door heel wat historici op de set, en ook het scenario is grotendeels gebaseerd op geschiedkundige teksten. Toch is het scenario de hoofdreden waarom ‘Free State Of Jones’ iets te vaak hapert en sputtert. De integratie met het ’85 jaar later’-verhaal is nogal knullig, en de politieke context verdwaalt soms in de oorlogsscènes die qua bloedvergieten dicht aanleunen bij die uit ‘Saving Private Ryan’ en ‘Hacksaw Ridge’.
‘Free State Of Jones’ mag dan niet volledig geslaagd zijn, interessant is het wel. Al is het maar omdat de film verder kijkt dan de gebruikelijke clichés waarin alle zuiderlingen als rijke witte smeerlappen worden afgebeeld. Terwijl het hier draait om een blanke afscheuringsbeweging die in zijn vrijheidsstrijd net opkomt voor de rechten van de onderdrukte slaven. Tussen het vele bochtenwerk zit dus zeker een boeiend pamflet verborgen, maar puur als filmisch genot kon deze vrijstaat zeker nog een paar schaafbeurten gebruiken. Een euvel dat door een gung-ho enthousiaste Matthew McConaughey in de hoofdrol niet wordt weggewerkt.
© Cinevision.be/nl
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.