Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

In de canon van de Amerikaanse maffiafilm is ‘Donnie Brasco’ een buitenbeentje, en wel om verschillende redenen. Zo is de regie niet in handen van een routinier (Mike Newell scoorde voordien enkel een hit met romcom ‘Four Weddings & A Funeral’), voelt de toon een pak somberder dan in de hippe gangsterfilms van bijvoorbeeld een Scorsese en focust het verhaal zich meer op de innerlijke demonen van z’n doorleefde karakters dan op de handeltjes die ze drijven. Dat deze film zijn mosterd haalde bij de aan het papier toevertrouwde belevenissen van een echte FBI-agent heeft daar niet weinig mee te maken.

Donnie Brasco verwijst naar het pseudoniem waaronder agent Joseph Pistone (Johnny Depp) infiltreerde in de Bonnano-gemeenschap, één van de vijf heersende New Yorkse maffiafamilies in de jaren zeventig. Hij raakt binnen via eeuwige loopjongen Lefty Ruggiero (Al Pacino), een gangsterveteraan die al dertig jaar in het vak zit en niet meer weet hoe daaruit te raken. In Donnie vindt hij de protégé die hij nooit gehad heeft, de ideale zoon die zijn eigen aan drugs verslaafde zoon niet is. Maar Donnie, ofte: Joseph, heeft andere plannen, ook al ondervindt hij dat hoe langer je in het wereldje ondergedoken leeft, hoezeer je erdoor beïnvloed raakt.

Vergeet de chique villa’s van de Corleone-familie (‘The Godfather’), het coke-imperium van Tony Montana (‘Scarface’) of de blitse montages en het op Italiaanse leest geschoeide turbotaaltje die het leven bij de maffia in films altijd zo kleurrijk en cool voorstellen (zie ondermeer ‘Goodfellas’). Het is niet al rozengeur en maneschijn, lijkt ‘Donnie Brasco’ te willen vertellen, en dat doet hij door personages op te voeren, doorleefd, maar ook geleefd door een wereld waaruit het moeilijk ontsnappen is. Daardoor speelt dit ware relaas zich op een veel menselijker en dus ook tastbaarder niveau af dan het gros van zijn genregenoten. Het is lang niet zo hip om een gangster te zijn, weet je wel. En Newell lijkt plots dan ook niet eens zo’n gekke keuze meer als regisseur, want ook al zijn ‘Four Weddings & A Funeral’ en deze ‘Donnie Brasco’ thematisch geen sikkepit met elkaar te vergelijken, ze hebben dezelfde menselijkheid en eerlijke waarachtigheid gemeen, het verhaal overstijgend.

Al Pacino casten in een gangsterfilm lijkt dan weer een safe bet, maar de rol die Big Al neerzet, is dat toch niet. De ster heeft er doorheen z’n carrière een handje van weg gehad in uitzinnige tirades uit te barsten en precies daarom is de ingetogen vertolking die hij in ‘Donnie Brasco’ neerzet één van z’n betere. Aansluitend op de overkoepelende ‘de maffiawereld is minder fijn dan je zou denken’-thematiek speelt hij een oude man, verbitterd vanwege de vele misgelopen ‘promoties’, levend van de kruimels die zijn baas onderweg laat vallen. Hij geniet van zijn vriendschap met Donnie, van de liefde voor zijn vrouw, van zijn eigen kookkunst. Een goed, warm man in een haaks daar tegenoverstaande wereld. Depp speelt ook goed als Pistone, die zelfs in privé-sfeer meer en meer Donnie Brasco wordt (zie hem tegen zijn vrouw tekeer gaan).

Uit de maffiawereld kom je dus niet ongeschonden. De bittere sfeer en de totale afwezigheid van hartritmeverhogend camerawerk zetten deze sombere, maar vooral op waarheid geënte boodschap kracht bij. Dat ze verpakt zit onder het mom van een spannende misdaadthriller is mooi meegenomen. De director’s cut, die ruim twintig minuten langer duurt dan de oorspronkelijke theaterversie, gunt de film een tweede leven, hopelijk succesvoller dan het eerste. ‘Donnie Brasco’ wordt immers (nog) niet in één adem genoemd met genrevoorbeelden als ‘Scarface’, ‘Carlito’s Way’ of ‘Goodfellas’. Terecht? FuggetAboutIt!

Peter Janssens