Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

“Was it a crime of passion? Or a passion for crime?”, aldus lezen we op de inlay van de dvd. Debuterend cineast Tom Kalin - hij zou er maar liefst vijftien jaar over doen vooraleer hij zijn volgende film, het Julianne Moore-drama ‘Savage Grace’, draaide - tracht in ‘Swoon’ op die vraag antwoord te geven, het door ware gebeurtenissen geïnspireerd verhaal over twee jonge mannen die in het begin van de 20ste eeuw besloten een moord te plegen. “Voor de ervaring”, stelden ze nadien.

De jonge mannen luisteren naar de namen Nathan Leopold en Richard Loeb, beide joods en van rijke komaf. Ze beschouwden zichzelf als Nietzschiaanse supermannen en vonden er in 1924 niet beter op de perfecte moord te plannen. Zo ontvoerden ze de 14-jarige Bobby Franks, die op weg van school naar huis wandelde en een lift van de twee voorbijrijdende heren aanvaardde, en lieten ‘m vervolgens voor dood achter. Zo perfect bleek hun misdrijf evenwel niet te zijn, want in een mum van tijd werden Leopold en Loeb gearresteerd.

Wat volgde, was een mediacircus zoals het land er toentertijd nog niet te veel gezien had. Clarence Darrow, een gerespecteerd advocaat die van zijn oude dag genoot, liet zijn pensioen eventjes voor wat het was en keerde terug naar de rechtszaal voor de verdediging van de twee. Als hevige tegenstander van de doodstraf zag hij met deze zaak ook zijn kans om die mening aan de wijde wereld en meer in het bijzonder aan het publiek dat over het lot van Leopold en Loeb moest beslissen te verkondigen.

In ‘Swoon’ werpt regisseur Tom Kalin een blik op een zaak die reeds in andere films vanuit een ander perspectief belicht werd. Zo was ook Alfred Hitchock door de zaak beïnvloed toen hij ‘Rope’ draaide (waarin enkel de moord zelf aan bod kwam) en liet Richard Fleischer zich in 1959 verleiden tot een verfilming die zich hoofdzakelijk focuste op de juridische aftermath met ‘Compulsion’. Later was er ook nog het Sandra Bullock-vehikel ‘Murder By Numbers’ (2001), dat vanuit hetzelfde uitgangspunt vertrok, maar er een draak van een thriller uit puurde.

‘Swoon’ is een heel andere film geworden. Kalin is meer geïnteresseerd in de twee daders en toont hoe Leopold en Loeb verstrikt raakten in een homoseksuele relatie waarin criminele activiteiten beloond werden met seks. De passie voor elkaar resulteerde immers in die passie voor de misdaad. Voorts benadrukt hij ook hoe stoïcijns, hautain en vooral emotieloos de twee doorheen het hele proces bleven reageren, daarmee de natie mogelijk nog meer schokkend dan met de gruweldaden waarvoor ze terechtstonden.

De ambitie van Kalin, deel uitmakend van de lichting New Queer Cinema-regisseurs die begin jaren negentig hun neus aan het pellicullevenster staken, valt niet onder stoelen of banken te steken en de filmmaker verdient lof. Zowel voor het verhaal dat hij vertelt als de manier waarop hij dat doet (in stijlvol zwart-wit). Maar toch is ‘Swoon’ geen film die echt aan de ribben blijft kleven, omdat hij te bewust artistiek is en ons daardoor even ongeëmotioneerd als de hoofdpersonages achterlaat. Die laatste worden op de koop toe vertolkt door twee acteurs die aan hun rollen niet de inhoud kunnen geven, waar die wel om smeken.

Peter Janssens