Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
The Informant!
Steven Soderbergh zal immer een buitenbeentje blijven. ‘The Informant!’ baseerde hij op de gelijknamige roman van journalist Kurt Eichenwald, die de neergang verhaalde van een groot agrarisch bedrijf nadat een kaderlid uit de biecht klapte en de FBI op de hoogte bracht van de niet zo koosjere praktijken die er gaande waren. Stof genoeg om een spannende John Grisham-esque corporate thriller aan op te hangen, zou je denken, maar dat is niet wat Soderbergh in petto heeft. Zelfs al is het boek vrij donker van toon, dan nog slaagt de ‘Ocean’s Eleven’-filmer erin er een sprankelende film van te maken.
De klokkenluider met dienst luistert naar de naam Mark Whitacre (een stevig verdikte Matt Damon). Wanneer hij aan z’n bazen vertelt dat hij afgeperst wordt, besluiten die de FBI op de zaak te zetten. Dé kans voor Mark om zijn gal te spuwen over de diverse praktijken die het daglicht niet mogen zien, die zich afspelen op het bedrijf waar hij in de directie zetelt. Hij licht de FBI in over de prijsafspraken en andere criminele feiten die nog steeds met regelmaat van de klok gepleegd worden, waardoor de overheid een zaak tegen het bedrijf opent. Maar wat als je belangrijkste informant een pathologische leugenaar blijkt die bovendien zelf ook niet vies is van duistere zaakjes?
Het verhaal waarop Soderbergh deze komische misdaadfilm - het kind moet een naam hebben - baseerde, is waar gebeurd, maar toch besloot de regisseur om zich enkel op zijn literaire bronmateriaal te baseren en niet te praten met de betrokkenen die anno de jaren negentig met de zaak verwant waren. Straf dus dat de echte Whitacre verklaarde dat de waarheid geen geweld werd aangedaan en dat hij zich perfect kan herkennen in de manier waarop hij wordt geportretteerd. Helemaal straf wordt het als je weet dat de figuur van Whitacre neergezet is als een verward man die verstrikt lijkt te raken in z’n eigen hersenspinsels.
Enerzijds lijkt het een eenzijdige kijk op de zaak - Soderbergh belicht alles vanuit het oogpunt van Whitacre, die hij ook een geinige alomtegenwoordige voice-over toebedeelt - maar tegelijk maakt het van de film tevens een bijzonder fascinerende zit om volgen. Net zoals de figuren rondom dat hoofdpersonage (zijn vrouw, zijn bazen, de FBI-agenten die pas te laat doorhebben dat hun bron een loose cannon is) word je ook als kijker geregeld in de maling genomen. Maar dan wel op een manier met veel humor en schwung. Dat ‘The Informant!’ gebaseerd blijkt op een waar gebeurd verhaal is op het einde van de rit wellicht het allerstrafste.
Matt Damon slaagt erin om van zijn karakter geen karikatuur te maken. Het zou niet heel moeilijk geweest zijn om Whitacre als een halve gare af te schilderen, maar toch geven Soderbergh en vertolker Damon hem een zekere menselijkheid, waardoor je jezelf er geregeld op betrapt voor hem te supporteren. Naar het einde toe maakt dat sentiment plaats voor een gevoel van medelijden. Ook op dreef: Scott Bakula, als Whitacre’s FBI-contact. ‘The Informant!’ is vintage Soderbergh: luchtig ondanks de inhoud, knap vertolkt en met veel charme in beeld gezet. De leuke retroscore van Marvin Hamlisch is de kers op de taart.