Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Richard Kelly is een vreemde vogel, maar niemand die hem een gebrek aan ambitie kan verwijten. Zo kon je enigszins verwachten dat het cinefiele wonderkind na zijn bejubelde debuut ‘Donnie Darko’ de alternatieve koers zou blijven varen, maar dat hij het zo bont zou maken, had hoogstwaarschijnlijk de trouwste fan niet eens zien aankomen. Slechts weinig regisseurs slagen erin hun magnum opus reeds met hun tweede film af te leveren, maar het is net dat wat Kelly met ‘Southland Tales’ poogt te doen.

In Cannes, waar de film vier jaar terug in première ging, werd de film echter door de verzamelde pers uitgespuwd. Met zijn 160 minuten postapocalyptische extravaganza werd hij als te ingewikkeld, maar vooral als te lang afgedaan. Daarop kroop Kelly opnieuw de montagekamer in met het doel de film te vereenvoudigen. Missie mislukt, bewijst de versie die nu - na jaren wachten én zonder cinemarelease - bij ons op Blu-ray verschijnt. De plot is eerder een samenraapsel van bevreemdende scènes dan een coherent verhaal. Kelly katapulteert de kijker middenin een futuristisch Los Angeles: Wereldoorlog III staat voor de deur, chaos en paniek regeren en (militaire) politiemachten domineren het straatbeeld. Een neomarxistische verzetsbeweging wil de Republikeinse overheid en de door de staat in het leven geroepen denktank USIDent omverwerpen.

Ten midden van deze anarchistische warboel zoomt Kelly in op drie karakters in het bijzonder: Ronald Taverner (Seann William Scott), een UPU2-agent; Boxer Santaros (Dwayne Johnson), een actie-acteur die aan geheugenverlies lijdt, en Krysta Now (Sarah Michelle Gellar), een voormalige pornoactrice die nu haar eigen talkshow heeft. Ongewone personages, bovendien vertolkt door een selectie atypische (B-)Hollywoodsterren, bijgestaan door - de al even merkwaardige gecaste - Justin Timberlake, Mandy Moore, Kevin Smith, Jon Lovitz, Amy Poehler en Christopher Lambert. Alle kwijten ze zich met te veel (bedoelde?) overacting van hun taak, wat de uitzinnige en vreemde aard van de niet simpel volgbare hersenspinsels van Kelly zelfs extra onderstreept.

Richard Kelly noemt z’n film zelf een botsing tussen de briljante breinen van Andy Warhol en Philip K. Dick, maar wij meenden er voorts nog Terry Gilliam (diens ‘Brazil’ wierp ook een bizar toekomstbeeld op én kende als bij wonder gelijkaardige productionele en kritische tegenkanting) en David Lynch (de meester van de mindfucks die onuitlegbaar blijven) in te herkennen. Al is de kans dat je er zelf nog tal van andere verwijzingen in spot niet onwaarschijnlijk. Kelly’s tweede zit zo tjokvol referenties dat we er niet eens vreemd van zouden opkijken mocht de eigenzinnige schepper er ook de tel van zijn kwijtgeraakt.

En toch heeft het iets. Ondanks de lange inleiding die je de draad al na een goed kwartier bijna totaal doet kwijtraken, de plompe dialogen of de Bijbelsymboliek blijf je tweeënhalfuur lang aan het scherm gekluisterd. De end of the world-sfeer die Kelly creëert, bezorgt je geregeld een onbehaaglijk gevoel. En tevens tovert de toen 30-jarige filmmaker enkele shots uit de mouw die je met open mond zal aanschouwen; met als kers op de excentrieke taart een dronkemanslied, ten berde gebracht door Justin Timberlake. Het resultaat: een op zichzelf staand modern staaltje pulp fiction, waarvan de buitenissigheid nauwelijks in woorden te bevatten is. Kunst of kitsch? Meesterwerk of mislukking? De toekomst zal het uitwijzen.

Peter Janssens