Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Een vurige sympathisant van de nazipartij die zich als onbaatzuchtige mensenredder opwerpt. Het is niet onwaarschijnlijk dat je tijdens ‘John Rabe’, de tweede film van Duits filmer Florian Gallenberger, geregeld terugdenkt aan het verhaal van Oskar Schindler. Net als de protagonist uit Spielbergs met 7 Oscars bekroonde meesterwerk is ook John Rabe een industrieel die in een positie gedwongen werd waarbij hij honderdduizenden mensen het leven kon redden. ‘Das Leben Der Anderen’-acteur Ulrich Tukur geeft overtuigend gestalte aan deze als Chinese Schindler de geschiedenis ingegane zakenman.

We schrijven 1937. Na dertig jaar trouwe dienst werd de in China gestationeerde John Rabe door z’n werkgever Siemens terug naar Duitsland geroepen. Maar wanneer aan de vooravond van zijn vertrek het Japanse leger de stad Nanking onder vuur nam, weigerde Rabe zijn toegewijde arbeiders zomaar te laten afslachten. Hij zette de fabriekspoorten wagenwijd open en zorgde samen met bevriende en gelijkgestemde zielen voor een neutrale zone waar er geen soldaten toegelaten waren. De begrootte ruimte moest onderdak bieden aan 100.000 mensen, maar het aantal dat er zijn toevlucht zocht - en ook vond - verdubbelde op erg korte tijd.

Gallenberger stond zowel in voor het scenario als de regie. Voor het script deed hij een beroep op de dagboeken van Rabe zelf, wiens herinneringen hij aanvulde met gekende feiten uit het leven van een Amerikaanse dokter (Steve Buscemi), een Franse lerares (Anne Consigny) en een Duitse diplomaat en jurist (Daniel Brühl), die samen met Rabe de neutrale zone inrichtten en aanvoerden. Het resultaat is een waarheidsgetrouwe vertelling die de door de Japanse opponent aangerichte gruwel zonder veel franjes in kaart brengt. In China heeft John Rabe de status van een held, en deze prent toont waarom die eer hem te beurt viel, en waarom het voor hem niet zo evident was om te doen wat hij deed.

De manier waarop de Duitse regisseur dit dramatische verhaal naar het witte doek vertaalt, leunt erg dicht aan bij hoe ze dat in Hollywood zouden doen. Een bombastische soundtrack, een zeer klassieke karakteropbouw, een clichématige voorstelling van de vijand, Gallenberger heeft beslist alle registers opengetrokken. Dat hij daarmee ei zo na zijn sobere script dat nergens om zulke epische behandeling smeekt, ondermijnt en tegelijk te nadrukkelijk naar emotie hengelt, moet je er dan ook bijnemen. Dit verhaal verdiende het echter om verteld te worden. En tijdens de scènes waarin je verplicht wordt de horror van de oorlog in de ogen te kijken, toont Gallenberger zich wel degelijk een cineast met lef. En een cineast die iets te vertellen heeft, die een punt wil maken.

De sterke vertolkingen helpen hem daar bovendien bij. Ulrich Tukur was niet de eerste keuze om aan John Rabe gestalte te geven (normaal zou de betreurde Ulrich Mühe in de huid kruipen van de goede nazi van Nanking), maar toch blijkt de rol hem als gegoten te liggen. Ook de internationale nevencast met ondermeer Steve Buscemi, Daniel Brühl en Ane Consigny is goed op dreef, al zijn hun personages over de hele lijn niet zo goed uitgewerkt als de hoofdfiguur. ‘John Rabe’ is verplichte kost omdat hier een zwarte bladzijde (het bloedbad van Nanking) belicht wordt die nog niet vaak op pellicule aan bod kwam. Maar een nieuwe ‘Schindler’s List’ is dit niet geworden. Degelijk, zonder meer.

Peter Janssens