Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Als er een ding is dat de Italianen goed kunnen (en dan laten we de spaghettiwestern en de giallo even buiten beschouwing), dan is het wel het maken van melancholische films gesitueerd in zonnige dorpjes. Fans van het rijke neorealistische verleden van de Italiaanse cinema kunnen dit volmondig beamen. Het is een kunst die de Italianen eigenlijk nooit echt hebben verleerd: denk maar aan het sublieme ‘Cinema Paradiso’. Of aan deze ‘La Notte Di San Lorenzo’: een film die ondanks zijn gruwelijk verhaal (en dito beelden) uitnodigend genoeg oogt om er met behulp van professor Barabbas’ teletijdmachine eventjes naartoe te flitsen om de geur van wuivende korenaren of rijpende meloenen op te snuiven.

Maar wel best eerst een kogelvrij pak aantrekken, want alles is niet peis en vree in het Toscaans dorpje San Martino in 1944. Zelfs al hebben de inwoners relatief weinig last van de Duitse bezetter, toch hopen ze op een vlugge bevrijding door de naderende Amerikaanse troepen. Zeker omdat de Duitse druk toeneemt: het gerucht doet de ronde dat de Duitsers alle met een geverfd kruis gemerkte huizen gaan bombarderen, en de plaatselijke priester belooft iedereen onderdak in de kerk tijdens de nacht van het nakende bombardement. Een aantal dorpsbewoners kiest echter eieren voor hun geld en besluit om het dorp te verlaten, daar ze weinig vertrouwen hebben in de Duitse belofte. Hun missie is alvast niet zonder gevaren, daar het rond San Martino uitpuilt van schietgrage Mussolini-erende fascisten.

‘La Notte Di San Lorenzo’ (die als internationale Engelse titel ‘Night Of The Shooting Stars’ meekreeg) werd geregisseerd door de broers Paolo en Vittorio Taviani, en is deels geïnspireerd op historische gebeurtenissen, deels op de herinneringen van het broederpaar. De Taviani’s wonnen met ‘La Notte Di San Lorenzo’ de speciale juryprijs in Cannes, en een dergelijke bekroning is altijd goed voor extra internationale aandacht. Niet dat ze die nodig hadden, daar ze in 1977 al de Gouden Palm kregen voor ‘Padre Padrone’. Dankzij die twee films groeiden ze uit tot graag geziene gasten bij de cinefiele meerwaardezoeker die onder meer ook nog het Pirandellovierluik ‘Kaos’, ‘Good Morning Babylon’ (hun enige Engelstalige film) en ‘Fiorile’ mocht verorberen.

‘La Notte Di San Lorenzo’ is visueel alvast een van hun mooiste films. Het dorpsleven wordt vaak betoverend weergegeven en ze schrikken er zelfs niet voor terug om een scène van de Trojaanse oorlog in het geheel te integreren. Ook narratief halen de broers Taviani een goede beurt. De calvarietocht van de inwoners van San Martino is boeiend en beklijvend, en de verscheidenheid aan karakters spreekt tot de verbeelding. Helemaal vlekkeloos is het parcours niet: de faits divers botsen nogal eens met het brute oorlogsgeweld, maar dat zal in het echt ook wel zo geweest zijn: zonder hoop is er immers maar weinig kans op leven. Hetgeen niet wegneemt dat de film ietwat onvermijdelijk een fragmentarische structuur meekrijgt. Ook al omdat de film geen eigenlijke protagonist heeft, maar de focus legt op een volledige groep met verschillende karakters.

Wie een boon heeft voor Italiaanse cinema zit in elk geval goed met deze melancholisch-magische oorlogskroniek. En krijgt er gratis en voor niks de deels heroïsche/deels weemoedige score van Nicola Piovani bovenop.

Simon Couwens