Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
The Man With The Golden Arm
Bijna een halve eeuw voordat regisseur Darren Aronofsky met zijn rauwe junkiekoortsdroom ‘Requiem For A Dream’ een schokgolf veroorzaakte doorheen het moderne filmlandschap, deed Otto Preminger hetzelfde met ‘The Man With The Golden Arm’. Beide classics vertonen overigens wel meer overeenkomsten: zowel in de loeiharde uppercut van de ‘The Wrestler’-filmer als in dit aangrijpende Frank Sinatra-drama belanden de hoofdkarakters in een door een drugsverslaving aangestuurde neerwaartse spiraal, waaruit ontsnappen zo goed als onmogelijk is.
Dat ondervindt althans Frankie Machine (Sinatra), recent vrijgelaten uit de gevangenis, waar hij met succes zijn langdurige heroïneverslaving bevocht. Eenmaal terug clean wil de ex-spuiter aan zijn leven een nieuwe wending geven, maar dat blijkt lang niet zo simpel als oude bekenden zich weer in je bestaan wringen, en je zelfs met de rug tegen de muur zetten: na een onfortuinlijk voorval met een gestolen kostuum moet Frankie plots weer terug de wereld in die hij zo angstvallig probeerde te ontwijken. Kruisen eveneens zijn privépad: zijn rolstoelende vrouw Zosh (Eleanor Parker), die Frankie helemaal versmacht en belet dat hij nog iets van zijn leven weet te maken, én Molly (Kim Novak), een oude vlam die het beste met hem voor heeft.
In 1953 won Frank Sinatra, die een minstens zo roemruchte carrière als filmacteur dan als zanger uitbouwde, geheel verdiend een bijrol-Oscar voor zijn vertolking in Pearl Harbor-klassieker ‘From Here To Eternity’, maar als je ’t ons vraagt, was hij nooit beter dan als Frankie Machine, een karakterrol die Ol’ Blue Eyes vanonder de neus van Marlon Brando vandaan snoepte (zij het wel nadat Mr. Mumbles de initieel voor Sinatra bestemde rol van Terry Malloy in ‘On The Waterfront’ had veroverd). Sinatra’s doorleefde acteerprestatie hoort thuis in het lange rijtje ‘onfortuinlijke Oscarverliezers’ - ergens tussen Orson Welles voor ‘Citizen Kane’ en Paul Newman voor ‘The Hustler’. The Voice hield er wel een nominatie aan over.
Dat was echter lang niet vanzelfsprekend - hoe subliem hij ook staat te acteren. ‘The Man With The Golden Arm’ was in 1955 immers baanbrekend met z’n voorstelling van een aan drugs verslaafd personage: van de langzame aftakeling tot het cold turkey-afkickproces, alles komt zonder schroom aan bod. Daarmee haalde Preminger zich de toorn van de Motion Picture Assocation of America op de hals: zij weigerden hun akkoord te geven voor de film (de ethische Hays Code reguleerde sinds begin jaren ’30 de filmproducties in de VS), waardoor de film zonder gebruikelijke goedkeuringszegel in de zalen werd gedropt. De kritische en collegiale appreciatie effende echter het pad voor andere films die taboeonderwerpen centraal stelden.
Dragen voorts bij tot de onbetwistbare klassiekerstatus van deze grensverleggende prent: de door Saul Bass ontworpen begingeneriek (een geanimeerde intro, opgehangen aan een in papier uitgeknipte arm - specifiek aan een heroïnejunkie), de aardedonkere jazzy score van Elmer Bernstein, de passende zwart-witfotografie, de aangrijpende mise-en-scène en de rist bijrollen, die stuk voor stuk met overgave vertolkt worden (vooral Novak is geweldig op dreef). Een film die de tand des tijds meer dan doorstaan heeft, en die de basis gelegd heeft voor een resem controverseklassiekers doorheen de jaren. Preminger heeft meer dan één meesterwerk op zijn conto staan, maar geen dat het meer verdient om afgeblonken te worden dan deze.