Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

‘The Killing Fields’, ‘Under Fire’, ‘The Year Of Living Dangerously’, ‘Salvador’, ‘Missing’, ‘La Historia Official’, wie opgegroeid is in de jaren tachtig kan bijna niets anders dan terugdenken aan een indrukwekkende lijst geëngageerde films die onfrisse politieke praktijken onder de aandacht brachten. Veelal zonder prekerig te worden, en verpakt als boeiende brokken (thriller)cinema met onbeperkte houdbaarheidsdatum. Het Australische ‘Balibo’ sluit qua stijl en toon perfect aan bij dat lijstje uit het nektapijtendecennium.

In het najaar van 1975, kort nadat Oost-Timor niet langer een kolonie was van Portugal, werd het eiland prompt aangevallen door de troepen van niet zo vriendelijke buur Indonesië, dat Oost-Timor na een bloederige strijd van ruim een jaar inlijfde als 27e kolonie. Pas in 2002 kon Oost-Timor zich onafhankelijk verklaren. ‘Balibo’ behandelt niet het volledig geschiedkundige plaatje, maar focust op de moord op vijf Australische tv-reporters door Indonesische militairen in oktober 1975. Het was lange tijd onduidelijk op welke manier de mannen om het leven kwamen. Ook al houdt de Indonesische regering nog steeds vol dat het om een jammerlijk ongeval gaat (meteen de reden dat de deze film er onmiddellijk in de ban werd geslagen), een internationaal onderzoek toonde inmiddels aan dat de vijf bewust werden geëxecuteerd.

‘Balibo’ is gebaseerd op het boek ‘Cover Up’ van de Australische journaliste Jill Joliffe, die destijds voor Reuters werkte en gelijktijdig met de zogenaamde ‘Balibo Five’ in Oost-Timor was. Het eigenlijke hoofdpersonage is echter journalist Roger East. Op vraag van toenmalig minister van buitenlandse zaken (én huidig president) José-Ramos Horta reist die vanuit Australië naar Oost-Timor om er de nationale persdienst te leiden. Horta brengt hem op het spoor van zijn vijf vermiste collega’s, en East besluit hun spoor te volgen. Als hij de schokkende waarheid ontdekt, wil hij - met gevaar voor eigen leven - de Indonesische oorlogsmisdaden openbaar maken.

‘Balibo’ werkt zowel als spannende thriller, politiek pamflet en indringend drama. Regisseur Robert Connolly laat de speurtocht van Roger East parallel verlopen aan de missie van de vijf vermoorde reporters, en mixt de verhalen narratief door elkaar. Tussendoor hekelt de film het internationale stilzwijgen van het conflict, toont Connolly dat Australië de dood van de journalisten aanvankelijk als een faits divers beschouwde en breekt hij tegelijkertijd een lans voor onderzoeksjournalistiek. Jammer dat niet alle vragen een pasklaar antwoord krijgen: zo wordt nooit echt duidelijk gemaakt waarom noch de Australische regering noch de VN aanstalten maakten een halt toe te roepen aan de invasie in Oost-Timor.

Roger East wordt vertolkt door Anthony LaPaglia, die één van de uitvoerende producenten is. En zijn rol hier niet verrassend de beste uit zijn carrière noemt. Zelf blijven we de voorkeur geven aan zijn mokerslagvertolking in ‘Lantana’, maar de passie die de acteur in ‘Balibo’ heeft gestopt, zorgt in elk geval opnieuw voor een ijzersterke prestatie. Ook Oscar Isaac acteert zich in de kijker als Horta, waarmee hij meteen het talent uit ‘Agora’ en ‘Robin Hood’ bevestigt. Dat de echte Horta het project genegen is, hoeft niet te verwonderen: hij gaf toestemming om ‘Balibo’ in Oost-Timor te laten opnemen, wat de authenticiteit van deze vaak harde reconstructie uiteraard nog ten goede komt.

Simon Couwens