Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Om meteen met de geschiedkundige/religieuze deur in huis te vallen: godsdienstwaanzin is van alle tijden. Sla de geschiedenisboeken (of de krant van vandaag) maar open om met de neus op de feiten te worden gedrukt. Of reis mee met Alejandro Amenabars teletijdmachine naar het woelige Alexandrië tussen de jaren 390 en 400, toen ook de christelijke medemens niet vies bleek van godsdienstige excessen.

‘Agora’ vertelt een verhaal dat filmisch nog niet zo vaak aan bod is gekomen. Waar de eerste christenen veelal worden voorgesteld als slachtoffers van welig met het zwaard zwierende Romeinen of hongerige leeuwen, worden de rollen hier omgedraaid. Van zodra de christenen niet langer werden vervolgd, ging een harde kern resoluut in de aanval tegen de geloofsovertuiging van de Romeinen, Grieken en Egyptenaren. En dat resulteerde onder meer in de bestorming van Alexandriës befaamde bibliotheek, waar destijds zowat elke wetenschappelijk document van waarde werd bewaard.

‘Agora’ doet echter meer dan zomaar wat controversieel schoppen tegen gevoelige religieuze schenen. De film is in de eerste plaats immers het verhaal van de filosofe Hypatia (met verve vertolkt door Rachel Weisz), die haar pupillen onderricht in filosofie, wiskunde en astronomie. Haar stokpaardje: hoe verhoudt onze aarde zich tegenover de zon, sterren en andere planeten in het destijds nog helemaal onbekende plaatje van het heelal? Hypatia’s theorieën zijn niet iedereen genegen, en vooral een doorn in het oog van de christelijke goegemeente die niet echt hoog oplopen met wetenschappelijke retoriek. Wanneer Hypatia zich door haar huwelijk met de prefect van Alexandrië eveneens politiek opstelt, komt ze helemaal in nauwe schoenen te staan.

Alejandro Amenabar verfilmt de ware gebeurtenissen vrij getrouw. Zo is de val van Alexandrië nauwkeurig en historisch correct in beeld gebracht. Met als orgelpunt de val van de bibliotheek, een scène die qua spektakel niet moet onderdoen voor het beeldengestorm van pakweg Cecil B. De Mille of Ridley Scott. Amenabar probeerde trouwens om de digitale effecten zoveel mogelijk te bannen, al is het duidelijk dat alle stedelijke panorama’s met de computer werden ontworpen of bijgekleurd. Grote delen van ‘Agora’ werden trouwens opgenomen op Malta, waar eerder al de logistieke circussen van ‘Troy’ en ‘Gladiator’ neerstreken, en waar de bibliotheek van Alexandrië secuur werd nagebouwd. Waar een budget van zo’n vijftig miljoen euro al niet goed voor is.

‘Agora’ is een geslaagd historisch werkstuk met genoeg panache om zowel de fans van geschiedkundige spektakelprenten als de liefhebbers van intimistische drama’s aan te spreken. In Spanje slaagde die missie: ‘Agora’ won zeven Goya’s en groeide uit tot een monstersucces aan de bioscoopkassa’s. In andere Europese landen werd de film maar met mondjesmaat uitgebracht en in Amerika moest ‘Agora’ het eerder dit jaar stellen met een beperkte biosrelease in een viertal bioscopen. We kunnen enkel maar hopen dat deze intelligente brok fijnproeverscinema op dvd alsnog een publiek vindt. Zeker omdat de Spaans-Chileense cineast Alejandro Amenabar een verdomd interessant cineast is: na zijn demarche in het horrorthrillergenre (‘Tesis’, ‘Abre Los Ojos’ en ‘The Others’) bewees hij met het euthanasiedrama ‘Mar Adentro’ op meerdere marktplaatsen thuis te zijn. Best niet links laten liggen dus, dit fijn stuk intrigerende cinema.

Simon Couwens