Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Voor al wie – net zoals wij – sociale netwerken net niet bij de geblokkeerde webadressen ondergebracht hebben: ‘The Social Network’ gaat niet écht over Facebook, maar tekent aan de hand van het verhaal van de oprichting van de wereldwijd intussen ruim 500 miljoen leden tellende online community een scherp geobserveerd beeld van het digitale tijdperk waarin we leven. Een bestaan zonder privacy – of zoals één van de personages treffend opmerkt: “The internet is not written in pencil. It’s written in ink.”

Het zijn de woorden van Erica Albright (Rooney Mara in een sterke bijrol, binnenkort te bewonderen als Lisbeth Salander in de eveneens door Fincher gefilmde remake van ‘Millennium’), die zich danig gekwetst voelt door wat aanstaand Facebook-oprichter Mark Zuckerberg (Jesse Eisenberg) in een dronken bui op zijn blog postte nadat zij het met ‘m uitmaakte – in de fenomenale openingsacte krijgen we al een glimp van de sociaal onhandige, autistische trekjes vertonende Zuckerberg: is-ie een klootzak of wil hij er alleen maar één zijn? Op basis van z’n volgende move ben je geneigd voor het eerste te gaan: zich beroepend op duizenden foto’s van studentinnen van diverse campussen – hij hackt en passant verschillende universiteitsservers om ze te bemachtigen – creëert Zuckerberg Facemash.com, een platform waarop Harvard-scholieren uiterlijk met elkaar vergeleken worden.

Een stunt die Mark vooral boze blikken van (vrouwelijke) medestudenten én de university board oplevert, maar die hem ook in contact brengt met de broertjes Winklevoss (Armie Hammer speelt twee rollen), Harvard-alumni in spé van gegoede komaf. Die spelen al een poos met het idee om een online netwerk te ontwerpen, maar ze missen de technische knowhow. Mark gaat akkoord om hen te helpen, maar broedt in het geheim op een heel eigen project: TheFacebook. Met de programmeerhulp van zijn roommate Dustin (Joseph Mazzello) en de duiten van beste/enige vriend Eduardo Saverin (een alweer verbluffende Andrew Garfield) werkt hij zijn plannen uit.

‘The Social Network’ legt ironisch genoeg een grote paradox bloot: de creator van de (momenteel nog) grootste sociale gemeenschapsplaats op het wereldwijde web is allesbehalve sociaal! Maar misschien past het wel dat net zo iemand een heel nieuwe betekenis geeft aan het woord vriend – een benaming die door de Web 2.0-generatie sterk uit context getrokken is, zelfs na de hype van het defrienden vorig jaar. Het briljante, met knapperende dialogen volgestouwde script van ‘The West Wing’-scribent Aaron Sorkin blijft al bij al luchtig en toegankelijk, maar maakt een aantal niet mis te begrijpen punten over de waarde van vriendschap en het gevoel overal bij te willen horen.

‘You don’t get to 500 million friends without making a few enemies’, dixit de tagline – ook dat is het relaas van Mark Zuckerberg en Facebook, in essentie zelfs een typische Shakespeareaanse vertelling over verraad, jaloezie, broedertwisten en vriendschap. Fincher en Sorkin doen dit verhaal via een slimme raamvertelling uit de doeken, waardoor de scènes uit 2003 (toen de realisatie in volle bloei was) afgewisseld worden met scènes van juridisch getouwtrek. Zo was Zuckerberg namelijk betrokken in twee rechtszaken: de Winklevossen procedeerden omdat Mark hun idee gestolen had, partner in crime Eduardo Saverin omdat zijn voormalige bondgenoot hem zakelijk buitenspel had gezet. Hoe precies? Terwijl Saverin zich de ziel uit de naad werkte om inkomsten te versieren liet Zuckerberg zich inpakken door Sean Parker (Justin Timberlake geeft grandioos gestalte aan de vroegere oprichter van Napster), die met z’n gouden tip (“Schrap de ‘the’”) en dito ingangen de definitieve weg naar de top plaveide.

Het eindresultaat is zowel een wervelend drama, een clevere thriller als een kritische bespiegeling van de huidige Zeitgeist. David Fincher cijfert zich volledig weg voor het geweldige scenario, maar de hand van de meester blijft twee uur lang voelbaar. Reken daarbij de uitmuntende vertolkingen (zet de Oscar alvast koud voor Jesse Eisenberg!), de puik geschetste protagonisten, de schitterende soundtrack van Trent Reznor en de ontelbare quotebare én vlijmscherpe oneliners (“Bosnia. They don’t have roads but they have Facebook”), en je krijgt een eigentijds én relevant meesterstuk. Men zegge het voort – desnoods via Twitter.

Peter Janssens