Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Prick Up Your Ears
Een jaar voordat de Britse cineast Stephen Frears in Amerika zijn geluk ging beproeven met de gitzwarte adaptatie van Choderlos de Laclos’ ‘Dangerous Liaisons’ was de brave man nog heel actief in zijn Britse thuishaven. 1987 zag de release van zowel ‘Sammie and Rosie Get Laid’ als deze ‘Prick Up Your Ears’. Een prent die het korte en turbulente leven van de toneelauteur Joe Orton behandelt, een man die net als Stephen Frears trouwens in Leiceister was geboren.
Joe Orton (Gary Oldman) werd, tot grote ontevredenheid van zijn ouders, op jonge leeftijd gebeten door de acteermicrobe en ging studeren aan de Royal Academy Of Dramatic Art in Londen. Op zijn zeventiende ontmoette hij er Kenneth Halliwell (Alfred Molina), een zeven jaar oudere, maar weinig succesvolle acteur met wie hij een homoseksuele relatie begon. Het was zelfs grote liefde tussen de twee, die hun acteeraspiraties geleidelijk aan opborgen en zich toelegden op het schrijven van boeken en toneelstukken. Als homoseksuelen vonden ze het hun plicht om de goegemeente te shockeren: dat leidde zelfs tot een gevangenisstraf van zes maanden na het schrijven van schunnige passages in bibliotheekboeken. Begin jaren zestig kreeg Orton plots succes met controversiële stukken als ‘Entertaining Mr. Sloane’ en ‘Loot’, die de hypocriete zeden op de korrel namen en waarbij Orton geen blad voor zijn mond nam. Hij schreef eveneens het scenario ‘Up Against It’ voor wat de derde film voor The Beatles moest worden, maar Beatlesmanager Brian Epstein weigerde dat script omdat het te scabreus was voor het imago van de wereldsterren.
‘Prick Up Your Ears’ concentreert zich in eerste instantie op de professionele relatie tussen Orton en Halliwell, zonder daarbij het homoseksuele aspect in de verf te zetten. Halliwell zag zich zelf graag als het onbegrepen hart van het duo, en op het hoogtepunt van Ortons faam kreeg hij het steeds moeilijker met het succes van zijn protégé. Ook Ortons promiscue levenswandel (hij schrikte er niet voor terug om mannen op te pikken op openbare plaatsen) was hem een doorn in het oog. Wanneer Orton zestien jaar na hun ontmoeting duidelijk maakt dat ze maar beter een punt achter hun relatie kunnen zetten, slaat Halliwell hem in een vlaag van woede neer met negen hamerslagen, waarna hij zelfmoord pleegt met een overdosis slaappillen.
Wie of wat Orton echt was, kom je nauwelijks te weten tijdens de visie van ‘Prick Up Your Ears’. Waarom zijn werk belangrijk was, welke impact het had en hoe dat succes zich liet meten in het Engeland van de jaren zestig wordt door Frears allemaal stiefmoederlijk behandeld. Wat jammer is, daar alles daardoor wat blijft steken in een stereotiepe schets van een relatie tussen twee schetsmatig uitgetekende personages. Nochtans ging Frears ver in het nastreven van realisme: zo zijn de woonkamerscènes tussen Oldman en Malina grotendeels opgenomen in het huis waar Orton en Halliwell echt hebben gewoond. Tegelijkertijd schetst Frears een beeld van homoseksuele relaties in de sixties, en toont hij hoe mannenliefde kon leiden tot arrestatie of een paar fikse meppen. Al trapt hij ook hier vooral open deuren in, en krijg je nooit enige voeling met de personages.
Wat de film gelukkig wel overeind houdt 23 jaar na release zijn de interessante vertolkingen van Oldman en Molina. Oldman had zich toen net in de kijker gefilmd met zijn rol van Sid Vicious in ‘Sid And Nancy’ en kon zich in zijn interpretatie van Joe Orton meteen opnieuw flamboyant laten opvallen. Al is ‘Prick Up Your Ears’ vooral de film van Alfred Molina, die er als de kale en gefrustreerde Halliwell bij vlagen zeer angstaanjagend uitziet. En daarnaast tekent voor een ongemeen leuke scène waarin hij in een improvisatieles iets heel fout doet met een kat.