Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Als Hollywood ooit wil tonen dat het echt lef heeft, dan moet het hoogdringend de Deense regisseur Nicholas Winding Refn carte blanche geven voor één van hun zomerblockbusters. ‘Transformers 4’ misschien. Of een nieuwe reboot van ‘The Hulk’. Final cut, inclusief. Vast staat dat het resultaat nogal zal afwijken van de gemene entertainmentsdeler waar de studio’s nu veelal voor kiezen. Omdat de kans echter groot is dat het publiek in grote getale zijn kar keert of niet eens komt opdagen, zal Refn waarschijnlijk niet te snel gevraagd worden voor een superheldenfilm. Jammer, want Refn weet hoe hij een verhaal intrigerend moet brengen, getuige zijn misdaadtweeluik ‘Pusher’, de atypische gangsterbiografie ‘Bronson’ en dit welhaast niet te vatten historisch spierballenavontuur ‘Valhalla Rising’.

Kalenderjaar 1000 AD. De stomme Noorse krijger One-Eye (Mads Mikkelsen) wordt in mistige hooglanden gevangen gehouden door rondtrekkende barbaren die hem met de regelmaat van de klok als een beest uit zijn kooi laten om hem tegen even zwaargespierde tegenstanders te laten vechten. Tot wanneer One-Eye besluit dat het genoeg geweest is, zijn beulen een voor een vermoordt en samen met de boerenjongen Are op de vlucht slaat. Ze vinden onderdak bij vikingkruisvaarders en vergezellen de karavaan per boot naar Jeruzalem. Maar de wegen van God zijn ondoorgrondelijk, en het Heilige Land blijkt een kaal en schraal hels landschap te zijn waar onvoorspelbare vijanden de kruisvaarders opwachten.

De synopsis mag dan klinken als iets dat Ridley Scott ook zou kunnen verfilmen, ‘Valhalla Rising’ is allesbehalve een hapklare portie historische actiecinema. Zelf omschrijft Refn de film als een mengeling tussen Andrei Tarkovksy, Werner Herzog, Stanley Kubrick en Terrence Malick. Over een pittige cinefiele cocktail gesproken. Het eerbetoon stopt trouwens niet bij die vier namen: One-Eye ziet eruit als een ondoordringbare Messiasversie van Snake Plissken, Refn goochelt met stijlkenmerken uit de spaghettiwestern en samoeraifilms, en filmt het allemaal door filters die uit de voorraadkast van een psychedelische drugsverslaafde lijken te komen.

Wie weet in welk genrehokje ‘Valhalla Rising’ thuishoort, mag zichzelf gelukkig prijzen. En kan er tegelijkertijd rekening mee houden dat deze film lange sequenties bevat waarin geen woord wordt gezegd, en dat het af en toe wel lijkt of je naar een stilstaand beeld zit te kijken, alsof je per ongeluk op de pauzeknop van de afstandsbediening bent gaan zitten. Een kijkervaring die op zijn minst bizar te noemen is. Door de extreme regietoetsen die Refn gebruikt, is ‘Valhalla Rising’ een film die voor sommigen een instantmeesterwerk zal zijn, en voor (waarschijnlijk veel) anderen ondoordringbare pretentieuze drek. Wie niet tegen een stootje kan, hoeft er alvast niet aan te beginnen, daar Refn ook niet bespaart op grafisch geweld: hersenpannen worden aan diggelen geslagen en in een van de meest gedenkwaardige scènes rijt One-Eye de buik van een vastgebonden tegenstander open om er nadien eigenhandig de darmen uit te halen.

Voor degene die het nog niet zou begrepen hebben: ‘Valhalla Rising’ is een fascinerende brok cinema die eerder lof verdient voor Refns regie dan voor het gemak waarmee het zich allemaal laat bekijken. Verdient trouwens ook lof: Mads Mikkelsen die de hele film geen woord zegt, en dus constant met zijn karakterkop mag acteren. En dat trouwens met verve doet.

Simon Couwens