Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

De Spaanse sollicitatiethriller ‘El Método’ uit 2005 graag gezien? Dan is de kans vrij groot dat deze Britse variant ‘Exam’ ook in de smaak zal vallen. Al vissen de filmpjes wel in dezelfde vijver. Fair is fair, ‘El Método’ is de betere van de twee, maar ‘Exam’ is strak genoeg gefilmd en in beeld gezet om er toch negentig minuten lang zoet mee te zijn.

Waartoe ben je bereid om een baan te vinden? Vijf briefjes van honderd euro onder je schoenzool te kleven? De push-up beha nog een extra lift naar boven aan te bieden? Je eigen ziel te verkopen? Een medemens te elimineren? Dat zijn zowat de dilemma’s van de acht kandidaten (vier mannen, vier vrouwen) die zich gewillig in een kleine ruimte laten leiden, waar ze tachtig minuten krijgen om een vraag op te lossen. Wie daar eerst in slaagt, wordt de gelukkige nieuwe werknemer. Lijkt simpel, maar er zit meer dan een adder onder het gras. De kamer wordt afgesloten en bewaakt door een veiligheidsagent. Wie de kamer verlaat, kan fluiten naar de job. Wie de agent aanspreekt ook. Wie zijn examenblad bewust of onbewust beschadigt ook. Een examenblad dat trouwens blanco is. En toch moet er een vraag worden beantwoordt.

Regisseur/scenarist Stuart Hazeldine voorziet ‘Exam’ van genoeg intrigerende puzzelstukken. Uiteraard moeten de acht kandidaten samenwerken om zowel de vraag als het antwoord te ontdekken, maar aangezien iedereen zelf als eerste de eindstreep wil halen, dreigt dat samenwerken meer dan eens plaats te maken voor valsspelen en egoïstische hakzetterijen. Zeker omdat het om een vetbetaalde droombaan gaat bij een machtige internationale speler.

Aanvankelijk gis je als kijker mee naar de machinaties die Hazeldine uit de mouw schudt, maar na een uur of zo begint ‘Exam’ iets teveel te sputteren en rondjes te draaien. Enerzijds omdat de personages uiteindelijk niets meer blijken te zijn dan strategische gekozen radertjes in de plot: er is de stoere en onbetrouwbare macho, de slimme psychologe, de weirdo die niets zegt, de afwachtende geniepigaard, allemaal wachten ze op het gepaste moment om het scenario naar zich toe te trekken. En net als ‘El Método’ is een van hen niet degene die hij of zij pretendeert te zijn. Niets echt iets nieuws onder de zon dus, al maakt Hazeldine wel inventief gebruik van de kamer waarin de acht kandidaten zijn ondergebracht, zeker tijdens de zoektocht naar de manier om de vraag op het blad te kunnen ontcijferen. En hij toont ook dat een stuk papier een efficiënt martelwerktuig kan zijn. Don’t try it at home, kids.

Door de gesloten kamer doet ‘Exam’ links en rechts wat denken aan ‘Saw’. Zij het zonder gore verrassingen of bloedvergieten, daar Hazeldine zijn geld vooral inzet op psychologische oorlogsvoering. En de slachtoffers die de job niet krijgen gewoon worden bedankt voor hun diensten en niet in een bad met bijtend zuur worden geduwd. De dreigende sfeer die Hazeldine van bij het begin al even uit de kooi laat, ontbrandt pas in het laatste halfuur wanneer de spelletjes echt gemeen beginnen te worden. Jammer dat ‘Exam’ ook hier het minst waterdicht is: de uiteindelijke vork in de steel is niet de verhoopte wtf-climax. Terwijl dat het wel moest zijn natuurlijk, daar films als ‘Exam’ toch wat resonantie verliezen als het voorspel uiteindelijk ook het hoogtepunt blijkt te zijn en de eigenlijke finale daardoor de mist ingaat. Tenzij je een voorstander bent van de mantra dat de jacht mooier is dan de vangst natuurlijk.

Simon Couwens