Vergeet Harry Potter, Frodo en Robert Langdon. Hoezeer J.K. Rowling, J.R.R. Tolkien en Dan Brown jaar na jaar de bestsellerlijsten aanvoeren, het best verkochte boek aller tijden is geen ander dan de Bijbel. En het ziet er niet naar uit dat daar snel verandering in zal komen. Met een wereldwijde oplage van zes miljard exemplaren doet het ruim een half millennium geleden voor het eerst van de drukpers gerolde boek het zelfs zevenmaal beter dan de nummer twee op die all time-verkooplijst en met vertalingen in meer dan 2500 talen is het beschikbaar voor zowat 98 procent van de wereldbevolking.
Wat het lichtelijk logisch maakt dat dit heilige schrift van de christenen door zoveel mensen op evenzo verschillende manieren geïnterpreteerd wordt. Sommigen beschouwen het als het Woord van God, anderen zien er het ultieme testament van de menselijke spiritualiteit in. Wat echter zeker is, is dat de Bijbel waarschijnlijk de meest invloedrijke verzameling verhalen in de menselijke geschiedenis is. Deze religieuze bibliotheek in boekvorm heeft doorheen de jaren effect gesorteerd op enkele van ’s werelds grootste kunstuitingen, literaire werken en muziekstukken. Niet verwonderlijk dus dat deze rijke bron van traditie, rituelen en mysteries niet enkel devote gelovigen de weg heeft gewezen, maar ook stof heeft geboden aan wetenschappers om die weg onder het vergrootglas te houden.
Na duizenden jaren van debat onderzoekt het team achter ‘The Mysteries Of The Bible’ vele van de mooiste dan wel beroemdste verhalen. Niets werd daarbij aan het toeval overgelaten. Er werd op locatie gefilmd in Het Heilige Land zelf en door middel van moderne wetenschappelijke technieken en nieuwe archeologische vondsten werden enkele nieuwe feiten blootgelegd. Over de tijdsspanne van 22 episodes worden nieuwe dan wel bekende theorieën over roemruchte Bijbelfiguren en –verhalen gepresenteerd. Dat is overigens maar de helft van het aantal afleveringen dat midden jaren ’90 door History Channel werd geproduceerd, dus mogelijk wacht ons nog een tweede collectie?
Het zou alvast verklaren waarom aan bepaalde verhaaltakken zoveel aandacht geschonken wordt en aan andere dan weer helemaal geen. Dat vertellingen over Jezus en zijn apostelenachterban ruim aan bod komen, verbaast uiteraard niet, maar het zijn de documentaires over Kaïn en Abel (zag je reeds eerder een docureeks waarin over dit onderwerp bijna een uur werd uitgetrokken?), koningen Salomo en David of Jakob die het verschil maken. Al hadden we het wel gewaardeerd als de samenstellers van deze knappe 7-disc-verzamelaar de 22 documentaires ook chronologisch hadden geordend. Nu wordt er gretig over en weer gehopt tussen Oud en Nieuw Testament, waardoor een grote lijn lange tijd een beetje zoek blijft. Iets over halfweg lijken die gebeden evenwel verhoord, want vanaf dan gaan de makers gek genoeg wél voor een historisch correcte volgorde.
Nu goed, dat is detailkritiek. Wat dat echter niet is, is de niet onterechte opmerking die Bijbelkenners bij deze non-fictiereeks zouden kunnen plaatsen als zou deze serie de beloftes van zijn titel niet helemaal inlossen. Wie een beetje vertrouwd is met de materie zal op het einde van de rit namelijk maar weinig bijgeleerd hebben of geheime mysteries opgehelderd zien. Veel van de docu’s beperken zich tot het historisch kaderen van de centrale figuur/gebeurtenis zonder echt veel nieuwe – laat staan revolutionaire – inzichten te serveren. Het doet niks af aan de wetenschappelijke waarde van deze collectie, maar ‘The Stories Of The Bible’ had ons inziens een eerlijkere titel geweest dan ‘Mysteries’.