Zoeken

Katyn

  • Cinevision.be/nl quoteert Katyn met een 3/5
  • Regisseur: Andrzej Wajda
  • Cast: Andrzej Chyra , Maja Ostaszewska , Artur Zmijewski
  • Genre: Oorlog
  • Duur: 122 minuten
  • Releasedatum DVD: 18-03-2011
  • Distributeur DVD: Indies HE
Bekijk de cover van de film "Katyn"

84 jaar prijken er op de levensteller van Pools regisseur Andrzej Wajda, maar aan stoppen denkt hij voorlopig niet. Integendeel, zelfs op zijn oude dag deinst één van de grondleggers van de Poolse cinema er niet voor terug een mokerslag uit te delen die je niet zomaar even uit het lijf schudt. Het kan ook moeilijk anders wanneer je een thematiek aansnijdt die door merg en been snijdt: de Tweede Wereldoorlog en zijn vele slachtoffers.

Het is niet de eerste keer dat Wajda zich verdiept in de droefenis van die oorlog. Zijn debuutdrieluik over WOII – ‘A Generation’ (1955), ‘Kanal’ (1957) en ‘Ashes And Diamonds’ (1958) – is essentieel kijkvoer voor elke liefhebber van oorlogscinema die er niet voor terugdeinst de uppercuts aan honderd per uur uit te delen. Dat laatste mag overigens niet verbazen als je weet dat Wajda realisme en rauwheid nastreeft. Hij weet ook waarover hij spreekt: als zoon van een Poolse officier die omkwam in de Tweede Wereldoorlog volgde een jonge Wajda als tiener zijn vader op in de verzetsbeweging. In ‘Katyn’ voel je dat hij daar nog altijd de sporen van draagt.

Nadat in 1939 de nazi’s in Polen waren binnengevallen, kwamen vervolgens ook Russische troepen het land binnen. Het gevolg daarvan was dat 15.000 Poolse officieren in handen kwamen van de Russen. In 1943, tijdens de invasie van Rusland, ontdekte de nazi’s de massagraven in de bossen nabij Katyn. Gedurende de naoorlogse overheersing van Rusland over Polen en tijdens de Koude Oorlog heeft de Russische propaganda stelselmatig de schuld van de massamoorden bij Hitler neergelegd en strafte vervolgens iedereen die de waarheid dreigde te onthullen. Na bijna 50 jaar – in 1990 – heeft het Kremlin uiteindelijk officieel erkend dat Stalin zijn geheime politie opdracht tot de moorden heeft gegeven.

Niemand die het kan ontkennen: de Tweede Wereldoorlog is zo allesomvattend, zo ontzaglijk groot dat er nu nog altijd verhalen blijven opduiken die bij de grote massa niet echt bekend zijn. Het verhaal van ‘Katyn’ is er ook zo één, en dat maakt er een film van die je meteen bij de strot grijpt: dit relaas ken je (nog) niet. Wajda waant zich nooit Spielberg en mijdt Hollywoodepiek, waardoor het allemaal ruwer, brutaler en des te schokkender overkomt. Er gaat enorm veel kilte uit van deze prent, wat het een zware brok om te verteren maakt. Met veel zin voor historische kritiek maakt Wajda immers jacht op de waarheid, zelfs al slaat die in als een bom. De snelle opeenvolging van karakters, complexe familiebanden en soms erg korte verhaallijnen maken het echter niet eenvoudig om mee te leven met het relaas dat Wajda ontvouwt.

De vragen die Wajda opwerpt – welke rol speelde propaganda toen en spelen de media nu? kan er ooit een vrij Polen zijn? – getuigen evenwel van een doordacht engagement en verraden tevens dat Wajda in de herfst van zijn loopbaan ook een politieke carrière ambieerde. Maar dan wel een politicus die eerlijkheid vooropstelt. En die een lang verzwegen leugen rechtzet zonder daar veel doekjes omheen te winden. ‘Katyn’ ontving vorig jaar een Oscarnominatie voor Beste Buitenlandse Film, en die was geenszins gestolen. Het zou zelfs maar een magere prijs geweest zijn om dit verhaal, dat ruim 10.000 gesneuvelde Polen eert, in de verf te zetten.

Peter Janssens

© Cinevision.be/nl

   Bioscoop

   DVD/Blu-Ray