Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

In 1980 vroeg Johnny Logan het zich al af (er van de weeromstuit zelfs een overwinning op het Eurovisiesongfestival mee in de wacht slepend): what’s another year? Het antwoord is er eindelijk gekomen: ‘Another Year’ is een alweer fijne tragikomische ensemblefilm van sociaalfilmer Mike Leigh.

‘Another Year’ leunt qua timbre, teneur en aanvoelen het dichtst aan bij Leighs prijsbeest ‘Secret And Lies’ uit 1996. Aan de oppervlakte dus niet meteen zijn rauwste prent (dit is geen ‘Naked’ of ‘All Or Nothing’), wat niet meteen wil zeggen dat je vrolijk gaat worden van deze praatvaardige slice of life, gedragen door een keur van ijzersterke karakteracteurs. De lijm die de plot bij elkaar houdt is die van Tom (Jim Broadbent) en Gerri (Ruth Sheen, in haar vijfde samenwerking met Leigh), al dertig jaar gelukkig getrouwd. Hij is een geoloog, zij een psychologe bij een ziekenhuis waar Mari (Lesley Manville, nog een Leigh-habitué) werkt als haar secretaresse. Mari is een praatzieke en ietwat verbitterde gescheiden vrouw die zich altijd vrolijk voordoet, maar eigenlijk hunkert naar aanvaarding, warmte en een (t)huis waar iemand op haar wacht. En tijdens dat hunkeren afglijdt naar een alcoholverslaving. Ook Tom heeft een vriend met een alcoholprobleem (Ken, vertolkt door Peter Wight die ook al niet aan zijn Leigh-proefstuk toe is). En dan is er nog Joe (Oliver Maltman), Tom en Gerri’s zoon. Hij is nog steeds vrijgezel en zijn ouders zouden graag hebben dat hij eindelijk de vrouw van zijn dromen vindt. Een rol waar Mary zich ook wel in ziet.

Een synopsis die moeiteloos kan dienen als soapstof voor een paar weken, maar Leigh gaat vooral op zoek naar de waarachtigheid van de relaties. Op een gezapig tempo introduceert hij de karakters en hun onderlinge verstandhouding om hen vervolgens gedurende een jaar te volgen. Chronologisch tijdens de vier seizoenen, beginnend met de lente. Wereldschokkend is het verhaal geenszins, maar dat was Leighs bedoeling niet. Hij wil vooral observeren en werpt zo heel wat vragen op over het lot van het leven. Waarom heeft de een geluk en is voor de ander het leven vooral een tranendal? Hebben de ongelukkigen van deze wereld het recht om jaloers te zijn op degenen zonder tegenslag? En moeten gelukkige mensen zich schuldig voelen als een vriend het minder goed heeft? Vragen die Leigh niet beantwoordt. Hij regisseert dan ook geen Hollywooddrama’s met moraliserende vingerwijzingen of sacharinemuziek op de klankband. Veroordelen doet Leigh ook niet. Zelfs Tom en Gerri krijgen geen veeg uit de pan, al laat de cineast wel zien dat het echtpaar schijnbaar niets doet om de gebroken zielen die over de vloer komen te helpen, in plaats van enkel maar wat losse woorden van steun te debiteren (iets wat Gerri beroepshalve ook al doet). Wie de film bekijkt vanuit het oogpunt van Mari beleeft eigenijk een compleet andere ervaring dan wie zich vereenzelvigt met Tom en/of Gerri.

De subtiele observaties van ‘Another Year’ zijn grotendeels geïmproviseerd ingekleurd. Naar goede gewoonte werkte Leigh niet met een uitgeschreven scenario, maar met een richtinggevende synopsis die de acteurs zelf konden invullen en bijkleuren. Een improvisatie die leidt naar nuances die een uitgeschreven script waarschijnlijk niet zou kunnen bewerkstelligen. Al werden de acteurs niet volledig aan hun lot overgelaten, daar ze bijna allemaal al (meermaals) eerder met Leigh samenwerkten en dus vooraf vertrouwd waren met zijn aanpak.

Als ‘Another Year’ een nadeel heeft, dan is het dat het grotendeels wat te minimalistisch is voor zijn eigen goed. Echt breeduit gesponnen verhaalankers zijn er niet, en dat is af en toe zeker voelbaar. Twee uur is immers lang voor wat in essentie een babbelfilm is. Wie echter in de stemming is voor een trage en alles behalve glamoureuze dissertatie over het alledaagse leven zal zich hier echter zeker niet aan storen. Integendeel.

Simon Couwens