Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Een naam waarvan niemand (verstokte cinefielen met een fetisj voor Thaise cinema uitgezonderd) voor mei 2010 van had gehoord en die iedereen (behalve degenen die bij deze prent luid gillend zijn weggelopen) inmiddels probeert te onthouden is die van Apichtapong Weerasethakul. Deze ongetwijfeld brave man is immers de regisseur van de Gouden Palmwinnaar 2010 en die luistert naar de ook al niet zo vlot bekkende titel ‘Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives’.

Gemakkelijke kost is dit niet. Deze surreële en irreële prent focust op de laatste levensdagen van oom Boonmee, een Thaise landbouwer die zijn dagen slijt in gezelschap van zijn schoonzus, neef en bediende. Boonmee is ongeneeslijk ziek en voelt zijn einde naderen: iets wat onder meer duidelijk wordt gemaakt door de woudgeesten die de kop opsteken. Terwijl Boonmee zich in zijn geboortedorp opmaakt voor het eind van zijn huidig leven en terugdenkt aan zijn vorige levens, krijgt hij het bezoek van zijn overleden vrouw en zijn vermiste zoon, die opduikt als een gereïncarneerde spookaap met rode ogen. De vorige levens kunnen trouwens tellen als ‘huh’-factor: zo zien we Boonmee onder meer in de huid kruipen van een waterbuffel en een verminkte prinses die de liefde probeert te bedrijven met een vis.

Weerasethakul is een onafhankelijk regisseur die buiten het Thaise studiosysteem werkt en een eigen productiemaatschappij uit de grond stampte. Dat zorgt ervoor dat hij kan doen wat hij wil en zich niet moet plooien naar de (commerciële) verwachtingen van de studio’s. Vaste thema’s waar hij vaak mee uitpakt zijn dromen, natuur, seksualiteit en de Westerse perceptie op de Aziatische en Thaise cultuur. Voor de laatste levensdagen van Oom Boonmee haalde hij zijn inspiratie bij een boeddhistische monnik die ooit een gesprek had met een man die beweerde zich zijn vorige levens te kunnen herinneren. De monnik was zo onder de indruk van de man dat hij er in 1983 een boek over schreef. Oorspronkelijk zou Weerasethakul een biografische film over de echte Boonmee maken, maar uiteindelijk behield hij toch enkel maar het centrale idee en maakte hij er een meer persoonlijke prent van en niet zozeer een getrouwe verfilming van het boek van de monnik. Weerasethakul maakt van de gelegenheid trouwens gebruik om ook een politieke boodschap in te lassen, door de opstand van de Thaise bevolking tegen het communisme in de jaren zeventig subtiel te extrapoleren naar het huidige geweld in zijn thuisland.

‘Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives’ richt zich in eerste instantie op een Aziatisch publiek dat ongetwijfeld pap lust van de geesten- en reïncarnatiecultus en waarschijnlijk geen graten ziet in het vaak heel trage verteltempo. Toch kon hij voor de financiering rekenen op fondsen van Engelse, Franse, Duitse en Spaanse productiefirma’s. Op zich hoeft dat niet te verwonderen: Weerasethakuls vaak fascinerende filmstijl verdient het om wereldwijd gezien te worden, zeker omdat hij universele thema’s behandelt zoals het accepteren van je eigen dood en die van je geliefden, beantwoorde en onbeantwoorde liefdes, en het nastreven van geluk.

Dat ‘Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives’ de meest bizarre Gouden Palm-winnaar ooit is, staat buiten kijf. Het zal wel geen toeval zijn dat gelijkgestemde ziel Tim Burton dat jaar de voorzitter van de internationale jury was. Voor velen was de bekroning trouwens terecht: eens je mee bent met het verhaal en de meditatieve droomstructuur en je je laat overvallen door de intrigerende mystiek dan ben je inderdaad uit waardig Boonmee-hout gesneden en hoogstwaarschijnlijk geneigd om de trip als een meesterwerk te beschouwen. Indien het echter allemaal je koude kleren niet raakt, is het waarschijnlijk een beproeving om tot het bittere eind aan de zijde van oom Boonmee in de Grot der Glinsterende Sterren te blijven. Al zorgt de vaak betoverende fotografie er hoe dan ook voor dat zelfs de non-believers zullen moeten toegeven dat dit op zijn minst een mooi prentenboek is.

Extra’s (dvd): wie aan twee uur ‘Uncle Boonmee’ niet genoeg heeft, kan op het tweede schijfje nog ongeveer een uur van zijn huidig leven spenderen aan verwijderde scènes, een interview met Weerasethakul en de eveneens door hem gedraaide kortfilm ‘A Letter To Uncle Boonmee’.

Simon Couwens