Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Alejandro González Iñárritu liet voor het eerst van zich horen in 2000, toen zijn langspeeldebuut ‘Amores Perros’ schokgolven door het internationale filmlandschap zond. Het sociaal epos waarin drie korte verhalen met elkaar waren verbonden door een auto-ongeval gaf de Mexicaan meteen genoeg krediet om zijn volgende film in Amerika te draaien en sterren als Sean Penn, Naomi Watts en Benicio Del Toro te strikken. Met ‘21 Grams’ (waarin de dood van een kind centraal stond) werd in 2003 duidelijk dat Iñárritu nooit echt jolige films zou afleveren en drie jaar later was het opnieuw prijs toen hij in ‘Babel’ Brad Pitt en Cate Blanchett castte voor een globetrottend verhaal over hoop, verlies, leven en dood. Na die triptiek was duidelijk dat Iñárritu evenveel voor- als tegenstanders kende. Iñárritu-haters voelen zich vooral gemanipuleerd door het welhaast sadistisch genoegen waarmee de cineast het menselijk leed centraal stelt, en hebben het ook moeilijk met de niet-chronologische manier waarop zijn verhalen door elkaar vloeien. Een structuur die telkens mee werd uitgetekend door zijn vaste scenarist Guillermo Arriaga, met wie Iñárritu na ‘Babel’ echter in onmin viel, wat meteen het einde van hun samenwerking betekende.

Waardoor Iñárritu’s vierde film ‘Biutiful’ de eerste is waarvan hijzelf de verhaallijnen vastlegde. Opvallend hierbij is dat de film (op de beginscène na) zich deze keer wel chronologisch ontvouwt en dat het canvas kleinschaliger is. Al verloochent Iñárritu geenszins zijn idealen en trekt hij opnieuw met verve en graagte het deksel van een beerput vol depressie, miserie en leed: vast geen film waarmee de man nieuwe zieltjes gaat winnen. De kans lijkt eerder groter dat hij door zijn vierde worp meer afvalligen zal tellen, al is ‘Biutiful’ voor anderen dan weer de puurste en minst compromisloze prent van de cineast sinds ‘Amores Perros’.

Iñárritu focust meer dan twee uur welhaast hermetisch op een personage dat zonder sprankeltje hoop doorheen de onderbuik van Barcelona dwaalt. Uxbal (Javier Bardem) moet in zijn eentje instaan voor de opvoeding van zijn zoon en dochter daar zijn echtgenote (een manisch-depressieve mannenloopster die zelfs met zijn broer naar bed gaat) niet echt een betrouwbare aanwezigheid vormt. Hij verdient zijn geld door te bemiddelen tussen illegale Chinese immigranten die namaakgoederen produceren en de al evenzeer illegaal opererende zwarte verkopers, en krijgt te horen dat hij een terminale kanker heeft waardoor hij hoogstens nog een paar maand te leven heeft. Daarnaast heeft hij nog de gave om met pas gestorven mensen te praten en hen zo te helpen hun ziel naar gene zijde te loodsen.

Uxbals verhaal is extreem introvert in beeld gebracht: hij loopt bijna de hele film te dolen, ei zo na verstikkend in de giftige walmen van het leven die hem tegemoetwaaien. Iñárritu doet zijn best om het verhaal te laten resoneren, helaas blijkt het merendeel van de prent oppervlakkig overladen waardoor de calvarietocht van Uxbal voor de weinig geduldige kijker een ware kruistocht wordt. Niet dat er geen lichtpunten zijn: de scène waarin Uxbal voor het eerst zijn (dode) vader te zien krijgt nadat diens gebalsemde lichaam wordt opgegraven is zelfs echt aangrijpend. Maar voor het grootste deel blijft Iñárritu steken in navelstaarderij: scènes zoals die waarin een homoseksuele relatie tussen twee Chinese nevenkarakters wordt gesuggereerd of een weinig toevoegende nachtclubscène verhogen enkel maar het ondoordringbare karakter van ‘Biutiful’.

De merites situeren zich vooral naast het scenario. De omnipresente Javier Bardem is magnetiserend genoeg om ‘Biutiful’ zelfs tijdens de meest navelstaarderige momenten toch minstens te willen uitkijken, en ook de fotografie van Rodrigo Prieto die als een magere Hein door een ondoordringbaar Barcelona ploegt verdient een cinefiele pluim. Of die pluim een groot publiek zal wakker kietelen blijft de vraag, want noch de productionele steun van Iñárritu’s landgenoten Alfonso Cuaron en Guillermo Del Toro noch de internationale erkenning (twee Oscarnominaties op kop) konden ervoor zorgen dat deze film tijdens zijn bioscarrière werd gezien door meer dan de spreekwoordelijke twee man en een cinefiele paardenkop. Respect voor Iñárritu’s lef om zich vol overgave te storten op deze volstrekt publieksonvriendelijke karakterstudie, maar het etiket ‘aanrader’ houdt hij aan dat respect ditmaal helaas niet over.

Simon Couwens