Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Onderling inwisselbare spierbundels regeerden de box office in de jaren tachtig en negentig. Of je nu naar ‘Commando’ keek met Schwarzenegger of ‘Lock Up’ met Stallone, verschil was er nauwelijks. Zelfs toen de keuze toenam en testosteronmachines zoals onze eigen Jean-Claude Van Damme of paardenstaartmacho Steven Seagal op het toneel verschenen, bleef het allemaal een pot nat. ‘Under Siege’ met Van Damme of ‘Sudden Death’ met Seagal? Veel zou het niet uitgemaakt hebben. Momenteel is het machogenre wat in onbruik geraakt door een overdaad aan CGI-gefoefel, en is het aantal Jerommekes ook fel geminderd: Jason Statham probeert zich het volledige genre toe te eigenen als pakweg Vin Diesel en The Rock even op cocktailvakantie zijn. Dat er bij velen nog liefde is voor het genre bleek echter uit het wereldwijde succes van het door Stallone geregisseerde all star-eerbetoon ‘The Expendables’.

Deze lange inleiding enkel maar om te duiden dat ‘Demolition Man’ uit 1993 vooral een kind van zijn tijd is. Gesofisticeerder dan de eenzame wrekersprenten waar Stallone en Schwarzenegger populair door werden, maar inmiddels niet meer hip of high concept genoeg om nog echt potten te breken. Nochtans is ‘Demolition Man’ van opzet meer dan zomaar een leeghoofdig actiespektakel, daar scenaristen Peter Lenkov en Robert Reneau hun inspiratie puurden uit Aldous Huxleys sf-klassieker ‘Brave New World’ uit 1931 en er dus ook plaats is voor heel wat maatschappijkritiek, zij het eerder op maat van de knauwende popcornmassa en niet zozeer op die van de het gediplomeerde filosofengilde.

Oorspronkelijk ging de interesse van producent Joel Silver voor ‘Demolition Man’ uit naar Steven Seagal en Jean-Claude Van Damme, maar geen van beide heren wou genoegen nemen met de rol van slechterik. Waardoor uiteindelijk Sylvester Stallone werd gekoppeld aan de begin jaren negentig immens populaire, maar inmiddels voor belastingontduiking gearresteerde Wesley Snipes. De proloog speelt zich af in 1996 en toont hoe LAPD-sergeant Spartan (Stallone) jacht maakt op de losgeslagen crimineel Phoenix (Snipes). Snipes kijkt niet op een slachtoffer meer of minder zo blijkt wanneer hij tijdens een raid van Spartan dertig gijzelaars in het heetst van de strijd laat omkomen. Spartan, die hier niet van op de hoogte was, wordt hierdoor net als Phoenix veroordeeld. Niet tot de kogel of de strop, maar wel tot cryogene invriezing: Spartan moet zeventig jaar de diepvries in, Phoenix levenslang.

Een sprong verder en we zijn in 2032. Los Angeles, San Diego en Santa Barbara zijn samengevlochten tot San Angeles, een vredelievende, welhaast utopische staat. Geweld is er verbannen, maar zo zijn ook de geneugtes des levens. Kussen is verboden, en geslachtsgemeenschap gebeurt met hightech machinerie en niet meer via lichamelijk contact. Op een paroolzitting slaagt Phoenix er in om te ontsnappen uit zijn bevroren toestand, en het duurt niet lang vooraleer San Angeles met een fikse portie geweld wordt geconfronteerd. Omdat de politie in 2032 niet opgewassen lijkt tegen een moordmachine als Phoenix, wordt ook Spartan ontdooid. Hij krijgt de opdracht om zijn oude nemesis een halt toe te roepen, en wordt daarbij onder toezicht geplaatst van agente Lenina Huxley (een prille Sandra Bullock), die een fascinatie heeft voor de twintigste eeuw en als taak krijgt om Spartan wegwijs te maken in de veranderde zeden en gewoontes.

Wat begint als een robuust en lawaaierig actiespektakel, evolueert al snel in een luchtig relativerende sf-farce. Zo krijgt Phoenix om de haverklap een boete aan zijn been omdat het verboden is om te vloeken in het vredelievende San Angeles. De veelvuldige futuristische grapjes winnen na verloop van tijd zelfs het pleit van de verwoestende actiescènes. Niet dat die in de verdomhoek geraken (dit is en blijft natuurlijk een prent die de stempel van actiemogul Joel Silver draagt), maar echt vlot hangt ‘Demolition Man’ niet aan elkaar. Dit is zo’n film die om echt te scoren de actie en humor welhaast ongemerkt met elkaar moet verstrengelen, en dit is in dit onstabiel klank- en lichtspel zeker niet het geval, getuige de weinig subtiele verwijzing naar de presidentsjaren van Schwarzenegger. Waardoor deze prent zich etaleert als een ‘interessante mislukking’: de wil om meer te zijn dan zomaar een hersenloze actieprent is er, maar Joel Silvers neiging tot ‘schiet er maar op los’-overkill telkens hij de grappen beu lijkt, zorgt ervoor dat dit zeker geen klassieker uit de jaren negentig is geworden. Eerder een vrijblijvende guilty pleasure.

Simon Couwens