Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Presumé Coupable
Het zal je maar overkomen: als een misdadiger van je bed gelicht worden, zien hoe je vrouw en kinderen worden weggesleurd en je gereduceerd zien tot een speelbal van het gerecht. Kleine kans dat het ooit gebeurd, denk je misschien, maar ook deurwaarder Alain Marécaux was zich van geen kwaad bewust toen hij in november 2001 in zijn woning werd gearresteerd. De aanklacht: samen met zijn vrouw en heel wat andere inwoners van het Noordfranse dorp Outreau werd hij er van beschuldigd deel uit te maken van een pedofilienetwerk dat een heleboel kinderen uit de streek stelselmatig zou hebben misbruikt. In totaal werden achttien mensen beschuldigd, en kregen dertien een gevangenisstraf. Eén van hen pleegde zelfs zelfmoord in de gevangenis.
De pijnlijke ironie van de zaak is uiteraard dat alle beschuldigden volledig onschuldig waren. Alle beweringen van de ouders van de getroffen kinderen bleken gelogen, net zoals de getuigenissen van de kinderen trouwens. Meer zelfs, eigenlijk waren het de ouders zelf die hun kinderen systematisch seksueel misbruikten. Het verhaal van de onschuldig veroordeelden wordt verteld vanuit het oogpunt van Marécaux, die over zijn ervaringen een boek schreef. Dat boek diende als basis voor het scenario van ‘Présumé Coupable’, dat een zeer getrouwe weergave van de feiten presenteert. Niet zozeer het feit dat iemand er kan in slagen om door leugens het leven van een andere (of een heleboel anderen) te verwoesten is de insteek van het verhaal, maar wel de gevoelloze raderen van het gerecht die iedereen fijnmalen, schuldig of onschuldig. Vooral onderzoeksrechter Fabrice Burgaud krijgt een veeg uit de pan: de jonge wolf zag de zaak vooral als een manier om hogerop te komen en in de media-aandacht te blijven, en bleef de hele tijd doof voor de vele bezwaren van Marécaux en de andere beschuldigden. Zelfs al had hij eigenlijk geen bewijsmateriaal die de beweringen van de getroffen ouders kracht bij zetten.
De gebeurtenissen in Outreau staan geboekstaafd als het grootste naoorlogse Franse gerechtelijk schandaal. Al betekent dat niet dat de betrokken magistraten werden gestraft: Burgaud kreeg een berisping en dat was het zowat. Naderhand excuseerden president Chirac en eerste minister de Villepin zich bij de slachtoffers en werd er een parlementaire commissie bijeen geroepen om de zaak uit te zoeken en te vermijden dat de geschiedenis zich nog zou herhalen.
De lijdensweg van Maréchaux wordt schrijnend in beeld gebracht door regisseur Vincent Garenq. Alsof onschuldig achter de tralies zitten nog niet erg genoeg was, moest hij eveneens toezien hoe zijn vrouw van hem scheidde, zijn kinderen bij pleeggezinnen werden ondergebracht, zijn moeder door de opgelopen emoties stierf en hoe zijn advocaat er niet in slaagde zijn vele pogingen om beroep aan te tekenen door te drijven. Bovendien werd Maréchaux er ook van beschuldigd een van zijn eigen kinderen seksueel te hebben misbruikt. Op een bepaald moment verhuist hij zelfs naar een psychiatrische instelling, en van pure frustratie besluit Maréchaux in hongerstaking te gaan.
Maréchaux wordt vertolkt door een gedreven Philippe Torreton die net als Michael Fassbender voor ‘Hunger’ en Christian Bale voor ‘The Machinist’ en ‘The Fighter’ method-actinggewijs hevig vermagerde (zo’n 27 kilo om precies te zijn). De uitgemergelde Torreton die je ziet, is wel degelijk echt, en geen CGI-vervalsing. Zijn vertolking zorgt er alvast voor dat je meeleeft met de beproevingen van Marécaux. Garenq, die zijn verleden als documentairefilmer niet kan/wil loochenen, laat de sensatiedrang links liggen: hij houdt de feiten droog en zakelijk, en dat maakt de uitwerking net zo schrijnend. De scènes waarin Marécaux en zijn advocaat er niet in slagen om de gerechtelijke muur te doorbreken en welhaast denigrerend worden behandeld door de magistratuur snijden meer dan eens door merg en been. En dat geldt dubbel en dik voor de finale waarin de waarheid aan het licht komt: Garenq bezondigt zich niet aan Hollywood-close-ups van mensen die het recht zien zegevieren, en kiest ook niet voor triomfantelijke muziek. In ‘Présumé Coupable’ zijn er aan het eind van de rit immers geen winnaars, maar enkel maar verliezers en ernstig gekwetste zielen. Een verdict dat Garenq pijnlijk duidelijk maakt.
Extra’s (dvd): een boeiende documentaire waarin de samenwerking tussen Maréchaux en de crew en cast wordt getoond. Door de medewerking van de echte Maréchaux wordt het drama zowaar nog tastbaarder in beeld gebracht. Verplichte kost.