Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Even een kleine denkoefening: stel dat Citroën (we noemen maar een Frans merk om in de sfeer te blijven) morgen zijn Traction Avant opnieuw op de assemblagerol zou zetten, hoe groot is dan de kans dat die klassieke oldtimer het tot auto van het jaar schopt? Niet heel groot, inderdaad. Want de allereerste auto met voorwielaandrijving was anno 1934 zijn tijd misschien ver vooruit, in het huidige Citroëngamma zou deze wagen, stammend uit een tijd toen er van airco, antiblokkeersysteem of intervalruitenwissers geen sprake was, niet meer dan een retrocuriosum zijn.

Krek wat ‘The Artist’ is in het hedendaagse filmlandschap, maar het belette deze in zwart-wit opgenomen stomme film niet om met vijf Oscars aan de haal te gaan, waaronder het beeldje voor de beste film van het jaar. Toegegeven, ‘The Artist’ vergelijken met een Traction Avant is mogelijk wat vergezocht, maar u begrijpt ons punt wel. Net zoals een ritje met bovenvermelde oldtimer een autofreak de nodige kicks kan bezorgen, heeft ook de eerste stomme Oscarwinnaar sinds ‘Wings’ uit 1927 (!) een portie cinefiel genot in het uitstalraam, maar om meer dan wat nostalgie gaat het niet. Je weet nu al dat ‘The Artist’ één van die Oscarwinnaars is, waar binnen enkele jaren de glans helemaal af is. Niet onlogisch natuurlijk: in een jaar waarin pareltjes als ‘The Descendants’, ‘The Help’ en vooral ‘Hugo’ (Scorsese’s éloge aan de Franse stomme cinema, zowaar!) meedingen naar het bladgoud van Hollywood, behoort dit soort audiovisuele retrospielerei immers niet te zegevieren.

Een mislukking kan je deze prent van regisseur Michel Hazanavicius (onder meer bekend van de Franse James Bond-pastichefranchise ‘OSS’ met eveneens acteur Jean Dujardin in de hoofdrol) dan ook weer niet noemen, maar beter dan zijn tijdsgeestgenoten is hij evenmin. Het pleit natuurlijk voor Hazanavicius dat hij erin geslaagd is de sfeer van de jaren ’20 en ’30 op te roepen, maar aan de andere kant is het danig hypocriet dat zijn film de hemel in wordt geprezen en met prijzen overladen terwijl de waaier stomme films die daadwerkelijk uit die jaren stammen amper nog een blik wordt gegund.

Maar genoeg geklaagd, er zijn uiteraard ook positieve punten. Zonder werkelijke dialogen weet ‘The Artist’ namelijk een universeel verhaal te brengen over vernieuwing en verandering – en hoe die immer bedreigend zijn. Zo ziet ‘stomme film’-ster George Valentin (Jean Dujardin) hoe in Hollywood anno 1927 zijn status van held van het woordeloze witte doek onder vuur komt te liggen, op het moment dat de geluidsfilm zijn intrede lijkt te gaan maken. Zijn enige steun en toeverlaat in deze donkere periode is Peppy Miller (Bérénice Béjo), een jonge danseres. En uiteraard een olijke Jack Russell, zijn trouwe viervoeter.

‘The Artist’ is de eerste Franse film die de Oscar voor beste film weet weg te kapen en Jean Dujardin is meteen de eerste Franse acteur die eenzelfde eer te beurt valt in de categorie ‘beste acteur’. Ironisch niettemin dat het hier gaat om een prent waarin geen woord Frans te horen is, en waar naast de in Amerika onbekende Europese gezichten ook lokale sterren als John Goodman en Penelope Ann Miller hun al ietwat in de vergetelheid geraakte neus aan het pelliculevenster mogen steken. Een drama dat een ode brengt aan de kracht van cinema kan altijd op cinefiel handgeklap rekenen, en tot op zekere hoogte kunnen we dit soort zelfadoratie wel waarderen. Maar als het eindresultaat zelf nauwelijks het niveau haalt van de miskende meesterwerken waaraan het een eerbetoon wil zijn, dan is de missie niet geslaagd. Vijf Oscars of niet, Hazanavicius is Scorsese niet.

Peter Janssens