Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Een debat dat al geruime tijd woedt in literaire en geschiedkundige kringen is de vraag of de toneelstukken en gedichten die worden toegedicht aan William Shakespaere ook echt door hem zijn geschreven. Of was hij coauteur met heel wat anonieme anderen? Of schreef hij helemaal niets zelf, maar werd hij op de een of andere manier toch als auteur erkend van een imposant oeuvre? Voer voor een interessante film vond scenarist John Orloff (‘Band Of Brothers’) die zich voor zijn scenario baseerde op de uit 1920 stammende theorie van de auteur Thomas Looney die Shakespeares werken toewijst aan de edelman Edward de Vere. Zelfs als die ‘Anonymous’-stelling waar is, dan nog zijn een paar kilokorrels zout op hun plaats. Orloff stopt immers nogal wat dichterlijke vrijheden in dit historisch drama dat zich afspeelt tegen de achtergrond van het Elizabethaanse hof.

Edward de Vere (een uitstekende Rhys Ifans) is de zeventiende graaf van Oxford, en groeide op onder toezicht van de puriteinse edelman William Cecil (David Thewlis), een raadsman van koningin Elizabeth I (Vanessa Redgrave/Joely Richardson). Een opvoeding die totaal niet strookte met de kunstzinnige wensen van Edward, die op zijn negende al een eerste versie schreef van ‘A Midsummer Night’s Dream’ en er van kinds af aan van droomde een gevierd schrijver te worden. Zelfs Elizabeth raakt onder de indruk van Edwards literaire kunnen, zozeer zelfs dat hij een van haar minnaars wordt en haar zelfs (zonder dat hij het weet) een buitenechtelijke zoon schenkt.

Veel jaren later keert de Vere terug naar Londen, en raakt hij betrokken in de strijd om Elizabeths opvolging. De nog steeds alomtegenwoordige William Cecil en zijn zoon Robert willen James van Schotland op de troon, terwijl de Vere de kant kiest van de graaf van Essex (ook een buitenechtelijk kind van Elizabeth) als potentiële troonopvolger. Tijdens zijn verblijf in Londen ziet de Vere hoe het publiek steeds meer een weg vindt naar theatervoorstellingen en hoe het vaak interageert met het gebrachte stuk. de Vere krijgt de gearresteerde auteur Ben Jonson (Sebastian Armesto) zover dat die zijn naam onder zijn toneelstukken wil plaatsen, zodat die toch in het openbaar kunnen worden opgevoerd. Als gevangene van zijn omgeving (de Vere is gehuwd met de dochter van William Cecil) kan hij het immers niet maken naam te maken als toneelauteur. Jonson aanvaardt de opdracht, maar het is uiteindelijk William Shakespaere (Rafe Spall) die zijn naam onder de stukken plaatst. Dit tot grote frustratie van de Vere, want Shakespaere is helemaal geen schrijver, maar een vadsige acteur die bovendien misbruik maakt van de situatie.

‘Anonymous’ werkt op verschillende niveaus. Langs de ene kant biedt het een fascinerende kijk op de groei van het publiekstheater en laat het zien hoe de stukken vaak een weergave waren van de politieke actualiteit, zo zeer zelfs dat sommige verboden of gecensureerd werden. Ook de verstandhouding tussen de schrijver, de auteurs en de eigenaars van de theaters komt ruimschoots aan bod, waardoor deze film zich een beetje in het vaarwater van ‘Shakespeare In Love’ bevindt. Daarnaast is het een boeiend verteld historisch drama dat inkijk biedt op de woelige huishouding van de Tudors, gekenmerkt door een tsunami aan complotten en buitenechtelijke en incestueuze relaties.

De regie van ‘Anonymous’ is in handen van Roland Emmerich. Jawel, diezelfde Emmerich die in ‘Independence Day’, ‘Godzilla’, ‘The Day After Tomorrow’ en ‘2012’ (grote delen van) moeder aarde aan diggelen sloeg, maar deze keer blijkbaar zin had in iets compleet anders. Nooit geweten (zelfs niet na de Mel Gibson-prent ‘The Patriot’) dat Emmerich een film in zich had die zich concentreerde op karakters, en niet zozeer op het gebrachte spektakel. Wat niet wil zeggen dat Emmerich hier geen visuele abracadabra uit zijn hoge hoed tovert: een groot deel van ‘Anonymous’ is met groene schermen opgenomen, en de met de computer gegenereerde achtergronden of stadsgezichten worden afgewisseld met imposante sets in de Duitse Babelbergstudio’s. Kwestie van het er allemaal zo oogstrelend mogelijk te laten uitzien. Het resultaat mag er zijn en ‘Anonymous’ is meteen de beste uit Emmerichs oeuvre. Al zullen actiegeile tieners ons hierin waarschijnlijk graag tegenspreken.

Simon Couwens